“2022 Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası” Prof. Dr. Bilge Yıldız’a verildi

Koç Üniversitesinin bilimin gelişmesini teşvik etmek maksadıyla her sene takdim ettiği Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası’nın 2022 yılı kazananı Massachusetts Teknoloji Enstitüsünden (Massachusetts Institute of Technology-MIT) Prof. Dr. Bilge Yıldız oldu.

Türkiye’nin yetiştirdiği, üniversal bilgi birikimine katkıda bulunan başarılı bilim insanlarını ödüllendirmek gayesiyle verilen Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası, bu yıl pandeminin akabinde Rahmi M. Koç Müzesi’nde tekrar yüz yüze gerçekleştirilen merasimle sahibini buldu.

Bir yıl fen, mühendislik ve tıp, takip eden yıl da iktisadi, idari, toplumsal, insani bilimler ve hukuk alanlarına odaklanan ödül, kozmik bilgi birikimine üst seviye katkıda bulunmuş 50 yaşını aşmamış bilim beşerlerine veriliyor.

Bu yıl 7’ncisi verilen madalyanın kazananı, çalıştığı teknolojilerle dünya çapında güç verimliğini artırıp karbondioksit salımını azaltarak, iklim ve güç krizlerine karşı ürettiği bilime dayalı tahlillerle öne çıkmış bilim insanı, Prof. Dr. Bilge Yıldız oldu.

Madalya Prof. Dr. Yıldız’a, yeni kuşak yüzey kimyası, verimli ve güçlü elektrokimyasal güç dönüşüm gereçleri ve güç tasarruflu iyonik bilgisayar sistemlerinin anlaşılmasına ve dizaynına yaptığı ufuk açıcı katkılarına istinaden takdim edildi. Merasimde madalya sahibi Yıldız’ın yanı sıra Koç Üniversitesi Mütevelli Heyet Lideri Prof. Dr. Işık Yalman, Koç Üniversitesi Rektör Vekili ve Akademik İşlerden Sorumlu Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Zeynep Gürhan Canlı ve 2022 yılı Madalya Seçici Heyet lideri Prof. Dr. Umran İnan konuşma yaptı.

Yalman, bu yılın madalya sahibinin, çağın en kıymetli hususlarından biri olan güç ve materyal bilimlerine yaptığı yenilikçi katkılar ve ortaya koyduğu çığır açıcı çalışmalar sayesinde hem bugüne hem de geleceğe ışık tutan bir isim olduğuna dikkati çekti.

Konuşmasında, bilime ve bilimsel çalışmalara verdiği fevkalâde takviye nedeniyle Koç Üniversitesi Onursal Lideri Rahmi Koç’a teşekkür eden Yalman, “Bugün üniversitemiz dünyanın en saygın akademik kuruluşları ortasında haklı bir yer edinmiş ise, ismi Caltech ve Ecole Olağana Superieure üzere efsanevi üniversitelerle birlikte anılıyor ise bu muvaffakiyetin en değerli mimarlarından biri de dayanağını hiçbir vakit üniversitemizden esirgemeyen Onursal Liderimiz sevgili Rahmi Koç’tur.” dedi.

Yalman, Cumhuriyetin ilanının 100’üncü yılının kutlanacağı 2023’e sayılı günün kaldığını hatırlatarak, şunları kaydetti:

“Büyük başkanımız Mustafa Kemal Atatürk ve dava arkadaşlarının Cumhuriyeti kurarken benimsedikleri prensipler, Koç Üniversitesinin kuruluşunda da en temel ögeler olmuştur. Merhum Vehbi Koç, bizatihi bir ‘Cumhuriyet İnsanı’ olarak, Koç Üniversitesinin temellerini atarken, Atatürk’ün Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda benimsediği maksatları benimsemişti. Koç Üniversitesi Cumhuriyetin istediği niyette, bilgide, sıhhatte güçlü ve yüksek karakterli genç insanları yetiştirmeyi birincil görevi sayar. Cumhuriyetin muhtaçlığı olan fikri hür, anlayışı hür, vicdanı hür kuşaklar Koç Üniversitesinin en pahalı bileşenleridir. Tarihimizin içinden gelen, derin kültürümüzün değer ölçülerini tabir eden Mevlana ve Yunus’un temsil ettiği insani hümanizmayı yaşatacağız ve bütün dünyaya tanıtacağız.”

“Çok genç ve harika başarılı bir araştırmacı”

Zeynep Gürhan Canlı da bu madalya merasiminin, üniversitenin en özel ve bedelli anları ortasında olduğunu lisana getirdi.

Canlı, “Türkiye’de yarım yüzyıldır eğitim, kültür ve sıhhat alanlarındaki tesiriyle bilinen Vehbi Koç Vakfı tarafından bugüne kadar kampüslerimize yapılan yatırım, 1,5 milyar Amerikan dolarını aştı. Vakfın her yıl Koç Üniversitesinin cari açığını kapatmak için üniversitemize aktardığı kaynak ise bu yıl yaklaşık 20 milyon Amerikan doları. Bu cömert dayanağı tüm öğrencilerimizin en düzgün eğitimi almaları ve üniversitemizde en aktif bilimsel araştırmaların yapılması için kullanmak ise bizim üstümüze görev.” sözlerini kullandı.

Prof. Dr. Umran İnan ise insanlığı ve toplumları en çok etkileyecek olan yeni buluşların birçoklarının tıp, mühendislik, temel bilimler ile idari, toplumsal, insani bilimler ve hukuk alanlarının örtüşme ve kesişmelerinde olacağını belirterek, “Disiplinlerarası yaklaşımın ve coğrafik sonların çok ötesinde iş birliklerinin ehemmiyetinin giderek arttığı bu yeni yüzyılda farklı coğrafyalarda kendini rahat hisseden, tüm dünya insanları ile iş birliği yapabilen, farklı coğrafyalarda, farklı kurumlarda, farklı takımları anlayan ve çalışan bilim beşerlerine, hümanistlere, avukatlara, yargıçlara, tabiplere, iş beşerlerine muhtaçlığımız var.” değerlendirmesinde bulundu.

İnan, şunları kaydetti:

“Koç Üniversitesi Rahmi Koç Bilim Madalyası sahipleri de hem farklı disiplinleri kendi içlerinde harmanlayan, hem de eş vakitli farklı kullanan çok parlak bilim insanlarımız olarak bu yeni ihtilallerin kaptanları olacak. Bu sene 7’ncisini takdim edeceğimiz madalya sahibi de işte bu vizyona sahip, çok farklı öğeleri ve çıktıları birleştirerek farklı sonuçlar elde edebilen tekrar çok genç ve harika başarılı bir araştırmacı, bir bilim insanı.

Kadınlarının eğitimde, iktisatta ve iş dünyasında en faal formda yer almalarını sağlayamayan toplumların global seviyede çağdaş medeniyet ve insanlık için gayretlerinde bir elleri geride yarışa mahkum olduklarına yürekten inanan bir insan olarak, Prof. Dr. Bilge Yıldız’ın ışığında bayanların toplumumuzdaki kıymetli yerlerini, belirleyici katkılarını ve potansiyelini bir defa daha idrak edelim isterim.”

“Amacımız dünyaca iklim ve güç krizlerine bilime dayalı tahliller üretmek”

Yıldız da iki matematik öğretmeninin kızı olarak dünyaya geldiğini, İzmir’in Söke ilçesinde teknolojiden uzak bir çocukluk geçirdiğini tabir etti.

Kendisine çalışmanın ehemmiyetini aşılayan ailesi için eğitimin çok temel bir yere sahip olduğunu aktaran Yıldız, bilimle uygulamalı olarak birinci müsabakayı İzmir Fen Lisesi’nde öğrenciyken yaptığı deneylerle yaşadığını söyledi.

Yıldız, araştırmaları ve üniversal ölçekte tesir uyandıran çalışmaları hakkında bilgi verdi.

Yetiştiği ülke olan Türkiye’den aldığı bu birinci mükafatın onun için büyük bir gurur kaynağı olduğunu paylaşan Yıldız, yıllarını verdiği bilimsel çalışmalarının altında yatan temel motivasyona ait, “Üzerinde çalıştığımız teknolojilerin gayesi, dünya çapında güç randımanını artırmak ve karbondioksit salımını azaltmak. Bunların üst düzeyindeki gayemiz dünyaca iklim ve güç krizlerine bilime dayalı tahliller üretmek.” diye konuştu.

Yıldız, araştırmalarının iklim krizi konusundaki tahlil arayışlarına nasıl katkı sağladığına ait ise “Çalışmalarımızdan biri de karbondioksitin katı yakıt hücreleriyle elektrolizine (kimyasal ayrışma) yönelik. Bu formda atmosferdeki karbondioksit düzeyini düşürürken birebir anda karbondioksiti yararlı kimyasal eserlere ve materyallere dönüştürebiliyoruz.” dedi.

Mars’ta da karbondioksiti oksijene çevirdikleri misal bir çalışma yürüttüklerini aktaran Yıldız, “Bu teknoloji muvaffakiyetle gerçekleşirse ileride Mars’a beşerli seyahatler düzenlenebilir ve burada araştırmalar gerçekleştirilebilir. NASA’dan bu tarafta gelen kıymetli bir projeye katkıda bulunduk; şu anda bu deney Mars’ta karbondioksit elektroliziyle oksijen üretilmesini sağlıyor.” sözlerini kullandı.

“Türkiye’den birçok yetenekli genç benden daha uygununu de yapabilir”

Yıldız, hayatına istikamet veren bilimsel soruların yanında ürettiklerinin art planındaki kilit sorunun “Çocuklarımıza nasıl bir gelecek bırakacağız?” olduğunu söyledi.

Biri 4, başkası 10 yaşında iki çocuğu olan Yıldız, “Onların sağlıklı ve pak bir dünyada yaşamasını istiyorum. Yaptığımız bütün araştırmalar pak teknolojileri, karbondioksit salımını azaltan teknolojileri geliştirmeye hizmet ediyor. Bu emele yönelik çalışmak kıymetli benim için. Bu alanda alternatif tahlilleri aktifleştirmek için maalesef çok vaktimiz kalmadı, o yüzden her gün çok çalışmaya devam etmemiz lazım.” dedi.

2018’den beri profesör olarak ders verdiği MIT’de birçok öğrenciye ilham kaynağı olan Yıldız, Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası aracılığıyla Türkiye’de bilime meraklı gençlere olan inancına ait şunları kaydetti:

“Ben şimdiye kadar yaptıklarımı yapabildiysem Türkiye’den birçok yetenekli genç benden daha uygununu de yapabilir. Türkiye’de çok çalışkan, çok genç insanlarımız var. Umarım bu ödül onlara da çok büyük bir motivasyon kaynağı olur. Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası tıpkı vakitte benim sorumluluklarımı da artırıyor. Hem kendi yaptığımız araştırmaları en uygun formda devam ettirebilmek hem de bilim peşinde koşan daha çok genci bu alana yönlendirebilmek, onları bilim yolunda motive edebilmek için. Umarım bu iki tarafta de ileride daha başarılı olabilirim.”

2016 yılından beri verilen Koç Üniversitesi Rahmi M. Koç Bilim Madalyası’nı şimdiye kadar alan bilim insanları şöyle:

“Prof. Dr. Aydoğan Özcan-2016. Prof. Dr. Daron Acemoğlu-2017. Prof. Dr. Metin Sitti-2018. Prof. Dr. Filiz Garip-2019. Prof. Dr. Hatice Altuğ-2020. Prof. Dr. Ali Hortaçsu-2021. Prof. Dr. Bilge Yıldız-2022”