Amerikadan getirilen tarihi eserler İsrailli çiftin kaçak koleksiyonundan çıktı

Türkiye’den geçmiş yıllarda ABD’ye kaçırılan ve yurda geri getirilen eserlerden bazılarının İsrailli çiftin 1980’lerden beri oluşturdukları kaçak koleksiyonda bulunduğunu belirten Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürü Dr. Candemir Zoroğlu, “İsrailli Shelby White ve eşi Leon Levy çiftinin 1980’lerden beri koleksiyonlarını yasa dışı olarak kazılan kültür varlıklarından oluşturduklarını biliyoruz. Bunlar bizim daha önce de yaptığımız çalışmalarda sürekli üzerinde durduğumuz bir koleksiyon grubuydu” dedi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne bağlı Kültür Varlığı Kaçakçılığıyla Mücadele ekipleri tarafından 1980 yılından bugüne kadar yurt dışına kaçırılan binlerce tarihi eserin Türkiye’ye iadesine yönelik çalışmalar çerçevesinde, ABD’ye kaçırılan 12 eser daha geçtiğimiz günlerde hava yolu ile yurduna geri döndü. Eserlerin yurduna geri dönmesinde ABD Manhattan Bölge Savcılığı ve ABD İç Güvenlik ve İstihbarat Birimi (HSI) tarafından gerçekleştirilen soruşturmalar önemli rol aldı.

Eserler müzede sergileniyor

Getirilen eserler arasında Bronz Baş, Bronz Septimus Severus Heykeli, Bronz Boğa Arabası Modeli, Roma Dönemi Askeri Diploma, Çatalhöyük Kökenli Taş Heykelcik, Hacılar Ana Tanrıça Heykelciği, Kiliya Tipi lider, Perge Kökenli Tetrarkh Heykel Başları (2 adet) Muğla, Milas, Hydai (Damlıboğaz) Antik Kenti Kökenli Vazo, Pişmiş Toprak Vazo, Boubon Antik Kenti Kökenli Bronz Kol yer aldı. Antalya Müzesi içerisinde sergilenen eserler ziyaret edilmeye devam ediyor.

Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürü Dr. Candemir Zoroğlu, eserlerden bazılarının İsrailli Shelby White ve müteveffa eşi Leon Levy’in kaçak koleksiyonunda bulunduğunu açıkladı. 2022 yılında iadesi sağlanan Lucius Verus heykeli ile Perge kökenli lahitin de bu koleksiyonda yer aldığı öğrenildi. Diğer eserlerin ise Bronz Boğa Arabası Modeli, Roma Dönemi Askeri Diploma, Çatalhöyük Kökenli Taş Heykelcik, Hacılar Ana Tanrıça Heykelciği, Kiliya Tipi Öncü olduğu belirtildi.

"Bakanlık olarak kültür turizmi için de önemli çalışmalar yapıyoruz"

Antalya’nın turizmin olduğu kadar kültürün de başkenti olduğunu belirten Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürü Dr. Candemir Zoroğlu, “Bizim çok önemli kazı çalışmalarımız var. Bunun yanından Antalya’nın her bölgesinde müzelerimiz milyonlarca ziyaretçi ağırlıyor. Antalya müzesi içerisinde bulundurduğu eserler bakımından bizim için çok kıymetlidir. Biz Bakanlık olarak kültür turizmi için de önemli çalışmalar yapıyoruz. Yakın zamanda hem Side’de hem de Olympos’ta iki tanıtım yaptık. Alanya’dan başlayarak Kaş’a kadar kültürel miras koridoru oluşturmak için planlı bir çalışma yürütüyoruz” diye konuştu.

"2021 yılında Bakanlığımız Amerika Birleşik Devletleri ile ikili bir protokol imzaladı"

Antalya Müzesi’ne her geçen gün yeni eserlerin kazandırıldığını belirten Zoroğlu, “Yurt dışından gelen eserleri sergilemeye devam ediyoruz. En son burada 2 lansman oldu. 15 eserin Amerika’dan iadesini sağladık. Bunlar çok önemli eserlerdir. Sadece tarihi öneminin dışında, kültür kaynaklarının ait olduğu ülkeye iadesine ilişkin çalışmalarda çok önemli bir adım attık. Bu adımları kolay atmadık. 2021 yılında Bakanlığımız Amerika Birleşik Devletleri ile ikili bir protokol imzaladı. Bu protokol çerçevesinde normalde hukuk yoluyla çözmemiz gereken davalar bürokratik yoldan çözüme ulaşıyor. Elbette hukuki bir süreç var ama bu protokol ile işler daha da hızlandı” açıklamasına yer verdi.

"İsrailli çiftin 1980’lerden koleksiyonlarını yasa dışı olarak oluşturduklarını biz biliyoruz"

Amerika’dan son gelen eserlerin önemli bir koleksiyondan getirildiğini belirten Zoroğlu, “Bu işle ilgilenenlerin iyi bildiği İsrailli Shelby White ve eşi Leon Levy çiftinin 1980’lerden beri koleksiyonlarını yasa dışı olarak kazılan kültür varlıklarından oluşturduklarını biz biliyoruz. Bunlar bizim daha önce de yaptığımız çalışmalarda sürekli üzerinde durduğumuz bir koleksiyon grubuydu. Bu atılan imzalardan sonra elimiz güçlendiği için Manhattan Bölge Savcılığı ile Bakanlığımız arasında yapılan çalışmalar neticesinde koleksiyonlarında bulunan eserlere el konmaya başlandı. Bakanlığımızın hem Avrupa’da hem de Amerika’da buna benzer çalışmaları devam ediyor. Geçen hafta Amerika’da incelemeler oldu. Birçok ülkede iade çalışması devam eden eserler var. Bu işler bir anda biten işler değil” ifadelerini kullandı.

"İçişleri Bakanlığımıza teşekkür etmek gerekir, omuz omuza çalışıyoruz"

Son zamanlarda tarihi eser kaçakçılığa yönelik yapılan başarılı operasyonlar hakkında da bilgi veren Zoroğlu, “İçişleri Bakanlığımıza teşekkür etmek gerekir, omuz omuza çalışıyoruz. Bunun yanında farkındalık çalışmaları gerçekleştiriyoruz. Antalya’da ’Antalya’nın Kültürel Miras Koruyucuları’ adı altında bir proje hayata geçirdik. Ören yerlerinin yakınlarındaki okullarda müzedeki uzmanlarımız tarafından ’Kültür varlıklarını neden korumalıyız?, Nasıl korumalıyız?’ bunu anlattığımız bir proje oldu. Köy ve ilçe ziyaretleri gerçekleştiriyoruz” ifadelerine yer verdi.

"Geçen yıl ören yerlerini 3,5 milyon kişi ziyaret etti"

Zoroğlu, konuşmasını şu sözlerle tamamdı:

“Geçen yıl ören yerlerini 3,5 milyon kişi ziyaret etti. Biz bunun çok daha üzerine çıkmak istiyoruz. Daha gezilebilir ve daha keyifli alanlar oluşturmak istiyoruz. Turizmden gelen kaynakların kültüre aktarılması için çalışmalarımız var. Biz ziyaretçi sayısının artması için hem tur operatörleri ve seyahat acenteleri ile görüşmeler gerçekleştiriyoruz. Her geçen gün gelen ziyaretçi artıyor, farklı etkinlikle yapıyoruz. Müzede konser ve tiyatrolar düzenliyoruz veya arkeoloji atölyeleri kuruyoruz, ziyaretçiler bunlara katılmak istiyorlar."