Antalyada 19. yüzyıl da inşa edilen tarihi Kozağacı Camii restore edilecek

Antalya’nın Korkuteli ilçesi Kozağacı Mahallesinde bulunan ve 1800’lü yılların ortalarında inşa edilen, 1961 yılında bir dönem ibadete kapatılan 1981-1984 yıllarında çeşitli küçük çaplı onarım geçiren tarihi Kozağacı Camii Antalya Valiliği tarafından restore edilecek.

1800’lü yılların ortalarında inşa edilen cami Kabe’nin kaleme alındığı renk doku bütünlüğü özelikleri ile Türkiye’de tek olarak kayda geçerken bir çok karma kök boya tekniklerini dikey ve yatay olarak şablon kullanılmadan el beceri ile anlam kazanan özel bir ibadet yeri olarak biliniyor.

Kozağacı Mahallesinde yer alan caminin 2017 yılında tescil kayıt işlerinin Antalya Valiliğince gerçekleştirdiklerini anlatan Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Birim Yetkilisi Koruma ve Restorasyon Uzmanı Cemil Karabayram, “Restorasyon ve Koruma Projeleri tizlikle hazırlandı ve bilimsel veriler ile ele alındı. Bütüncül koruma projesinin ise Antalya Koruma Bölge Kurulundan onay süreci tamamlandı. İyileştirme koruma ve bütüncül bir onarıma geçilerek önümüzdeki günlerde danışma bilim kurulu eşliğinde çalışmalar başlayacak. Tescili taşınmazımız Antalya bölgemiz dahilinde göremeyeceğiniz birden fazla bezemeye ve motife sahip kök boya tekniği ile yapılmış seçkin ibadet hanelerinden biridir. Bu seçkin yapımızı gördüğümüz zaman duygulanmamak elde değil. Önemle şunu ifade edelim ki taşınmazımız dünyada göremeyeceğiniz duygu düşüncenin his duygusunun motiflendiği, bezeme ahengi kazanan, kaleminde aşk ile resmedilen çalışmaların kök boya sanatı tekniği ile yapıldığını görmekteyiz” diye konuştu.

“Rönesans döneminden 16. yüzyıl Mimar Sinan’a kadar gelen örnekleri”

Tarihi caminin mihrap bölümünde çok önemli detayların bulunduğunu söyleyen Karabayram, “Caminin mihrap bölümünde çok önemli detaylar görebiliyorsunuz. Mihrap bölümünde 6-7 renk skalasının bir arada kullanıldığı tek kalem hareketiyle altta yeni bir tabaka oluşturularak yeni bir kalem hareketi sağlanarak kök boya tasviri ile de resmedilen çalışmalar görülmektedir. Önemle belirtmek gerekirse, caminin mihrap bölümünde ise kemer örneğine baktığımız zaman 23-75 carat altın olabileceğini düşündüğümüz altın varak işçiliğini de titizlikle görmekteyiz. En önemli konulardan birisi ise saadeti dünyadır. Kim olursan ol bu dünya senin maneviyatındır. Bu dünyadan başka bir ulvi dünyan yoktur diyen, temiz duygularla kim olursan ol bana gel diyen motif ve bezemelerin içerisinde ilahi adalet ile ilahi ruhani gücü anlatan ulvi çalışmaları görmekteyiz. Aslında hayat bir perde gibidir. Hayatın içerisinde yaşar, iyiliğinizle kötülüğünüzle buraya gelip ibadeti dünyayı yaşarsanız. Yaşadıklarınız ve yaşayacaklarınız manevi dünya ile bütünleşir. Motif ve bezemeleri anlatan panoların restorasyon süreci başladıktan sonra renk skalasından resmedilen öykülerin tüm detaylarının uzmanlar eşliğinde yeniden değerlendirilmesi gerekir" dedi.

“Caminin her bir bölümünde aşk ile yapılan kalem hareketi”

Tarihi caminin tüm bölümlerinin çok güzel olduğunu dikkat çeken Karabayram, “Aslında Caminin tüm bölümleri özel ve itinalı yapılmış. Camimizin en anlamlı bölümünde kök boya ve tasvir çalışması tek kalem hareketi ile oluşturulduğu gibi, dikey ve yatay olarak kök boya karışımlarının kişinin ulvi dünyası ile tasviri bir araya gelmiş, minarelerin bir kompozisyon içerisinde yüksek bir kapı tasviri de konularak orta avlu Kabe oluşturulmuştur. Kabevi yüksek değerin, Mekke ile Medine’nin tüm İslam aleminin büyük kutsalı Hazreti Muhammed’in (s.a.v.) o nuruyla, o aşkı ile, resmi meşk eden, resmi aşk ile kaleme alan kişi ise burada bir Kabe tasviri oluşturarak Kabe’yi burada motifleştirmiştir. Antalya camileri içerisinde tek örnek olan özel bir yapı ile karşı karşıyayız” şeklinde konuştu.

“1961 yılında ibadete kapatıldı”

Kozağacı camisinin 1961 yılında ibadete kapatıldığına dikkat çeken Karabayram, “1961 yılında kapısına kilit vurulan ancak, yerel halk tarafından belirli dönemlerde kullanılmış olsa da şu anda camimizin ibadete kapalı olduğunu görmekteyiz. 2023 yılında bütün bu dokularıyla, güzellikleriyle beraber yeniden Antalya’mıza Alla hu Ekber edalarının ve sedalarının yükseldiği kutsal bir ibadet mekanı olarak kazandırılacaktır” dedi.

“Kürsünün bulunduğu noktada Sancak motifi ve bezeme”

Caminin vaiz kürsüsünün bulunduğu noktada önemli bir veri daha bulunduğunu belirten Karabayram, “625 ve 624 Bedir savaşından Uhut savaşına kadar Selçukludan Osmanlıya ve bugün Büyük Türkiye Cumhuriyeti Devletinin en güzel motifi olan şanlı Türk Bayrağımızın sancakları sancak, milletleri millet, devletleri devlet, halkları halk, adaletin adalet olduğu maneviyatı aşkla işlenmiş motif ve bezemeyi görüyorsunuz. Bunun üzerinde de çok özel bir çalışma yapılması gerekmektedir. Türkiye’miz şanlı tarihinden geçmişten bugüne kadar tüm güzelliklerini içinde yaşatan, 1961 yılında kapatılmasına rağmen bugüne kadar kendini muhafaza eden güzelim camimizi geleceğe kazandırmak için elimizden gelen her şeyi yapacağız. İnşallah burada bilimin, kalemin, duygunun işlendiği tarihi yapımızı bilim, kalem ve düşüncenin birleşmesiyle güzel bir restorasyon çıkması için mücadele vereceğiz” diye konuştu.

“Restorasyon sırasında valilik tarafından özel denetime tabi tutulacak”

Camideki restorasyon çalışmaları başlayınca bir danışma ve bilim heyeti marifetiyle yapı bir askı sistemine alınarak gerekirse bütünselliğinde ayrışıklık ve statik sorun var ise de yapı dış eksenli korumak kaydıyla bütününden ayrılmadan mevcut dokuyla korunması için bir proje hazırlandığını dikkat çeken Karabayram şöyle devam etti: “Tarihi camimiz için valiliğimiz ve Korkuteli belediyemiz tarafından özel bir denetim ekibi oluşturulması kararı alındı. Bu özel bir ekip günlük ve anlık denetimlerini en üst seviyede tutacak camimize yönelik çalışma startı verdik. Şu anda bir bilim danışma heyeti çalışmamız yapılıyor. Uygulama çalışmaları sırasında alanında uzman değerli ho6calarımızın görevlendirilmesi sağlanacak. Diğer bir taraftan da üniversitelerin laboratuvarları ile görüşülerek kökboyaların korunması için özel bir çalışmanın yapılması gerektiği de uygulama sırasında özveriyle çalışmaların yürütülmesi planlanmıştır"