Antik Mısırdan günümüze gelen sanat: Punch

Antik Mısır’da ortaya çıkan 3 boyutlu bir nakış türü olan punch sanatı açılan kurslarda büyük ilgi görmeye başladı. Geçmişte çok yaygın olarak kullanılan ve bir dönem unutulmaya başlayan nakış türünün büyük markalar tarafından yeniden kullanmaya başlamasıyla kadınların da punch kurslarına olan ilgisi daha da artmaya başladı.

Şehzadeler Halk Eğitim Merkezi ve Şehzadeler Belediyesi’nin tarihi Kurşunluhan’daki ortak kurslarından biri olan punch kursu özellikle son 3-4 yıldır büyük ilgi görüyor. Geçmişi antik Mısır’a kadar dayanan ve oradan tüm dünyaya yayılan 3 boyutlu nakış türü olan sanat, kumaş üzerine ip ve iğneyle işlenerek yapılıyor. Bir dönem fazla ilgi görmeyen nakış, büyük firmaların ürünlerinde yeniden punch sanatını kullanmasıyla kadınların gözdesi durumuna geldi. Binlerce yıllık geçmişiyle günümüz teknolojisinde devam eden nakış türüyle sanat eserleri de ortaya çıkıyor.

Şehzadeler Halk Eğitim Merkezi Kurs eğitmenlerinden Nilgün Beşirik, “Punch Mısırlılardan itibaren Orta Asya tarafından üç boyutlu olarak nakış işleme tekniği ile geliştirilmiş kemiğin içi oyularak ipeği içine geçirmekle kumaşa batırıp çıkarmak şartıyla bir nakış tekniği oluşturulmuştur. Kültürel etkileşim ticari kervanlarla gidip gelme ile diğer ülkelere yayılmıştır. Şu anda da ülkemizde çok revaçta olan Osmanlılar döneminde çok yapılmış saraylarda işlenmiş bir nakış türüdür. Daha sonra bir süreliğine kadınlarımızın ilgisi azalmış. Üç dört yıldır yine patlama yaşıyoruz. Çünkü hem kolay hem de teknolojinin gelişmesiyle oluşan iğne ve mekanik aksamının değişmesiyle iğnelerimiz çok gelişti. Ölçüleriyle ayarlanarak ipi çok kolay bir şekilde borunun içerisinden ucuna ipi geçirmek şartıyla kumaşa batırıp çıkararak kasnak ip ve iğneyle işlenen bir hav yüzeyi oluşturulan bir nakış türü bu punch nakışı. Adından da anlaşılacağı gibi bu nakışımızın özelliği üç boyutlu olması yani belli bir miktar boyut kazandırılmasıyla işlev görüyor. Desenimizi seçiyoruz uygun nakış ipliklerine veya kalınlığına ve inceliğine göre seçtiğimiz iplerle ölçüsünü ayarlayarak gergefimizle kasnağımızla veya elimizle kumaşımızı gererek işlediğimiz bir nakış türümüz. Son yıllarda da çok fazla kadınlarımızın ilgisini çeken bir dal. Kurşunluhan’da da yaz boyunca punch kurslarımız devam etmekte.”

Her alanda kullanılıyor

Punch nakışının kullanıldığı yerler hakkında da bilgi veren Beşirik, "Dekoratif ev aksesuarları olarak evde kullanabileceğimiz her alanda panolarda, yastıklarda, kırlentlerde, klozet takımlarında, koltuk örtüsü, yatak örtüsü, sınırı yok bu nakış türümüzün. İstediğimiz her yere giyim eşyalarına kol manşetlere yakalara giysilerimizi süslemek için kullandığımız her yerde kullanabiliyoruz. Daha önceleri de giysileri kabartılı olarak desenleri çizerek işte Mısır’da başlamış Rusya’da soğukta en revaçta olan mesleklerden biri günümüzde de doktorlarımız çok tercih ediyor. İşleme yaparken yaptığımız bir bilek hareketi var bilek kaslarını kuvvetlendirdiği için cerrahlarımız oldukça çok fazla tercih ediyor bu nakış türünü. Dediğim gibi özellikle Türkiye’de belli markaların bu yıl ürünlerinin arasına koleksiyonlarının arasına punchu da katmalarıyla bir patlama yaşadık. Üç boyutlu punch sanatı günümüzde kadınlar arasında çok revaçta olan bir sanat haline geldi. Yaptıkları ürünleri evlerinde dekor maksatlı, çeyiz maksatlı veya satış maksatlı olarak yapılıyor. Çantalara, dekoratif ürünlere kemerlere, takılara, kırlentlere, seccadelere kadar hem çeyizde hem takı aksesuarı olarak kullanılıyor hem de dekoratif ev aksesuarı olarak kullandıkları için çok tercih ettikleri bir dal oldu. Bizler bu ilgiden çok memnunuz kadınlarımızda yeni bir sanat öğrenmekten gayet mutlular” ifadelerini kullandı.

Punch nakışının kumaş üzerine kendi özel iğnesi ile 3 boyutlu görünen bir işleme tekniği olarak bilindiğini ve tişörtler, elbise yakaları, havlu kenarı, perdeler, kırlentler, ceketler gibi farklı alanlarda işlendiğini kaydeden Beşirik, her türde kumaş kullanıldığı ve iğne numaralarına göre seçilen kumaşlar tercih edildiğini söyledi. Kursun toplamda 3 buçuk ay sürdüğünü ve 18-75 yaş aralığında kursiyerleri olduğunu anlatan Beşirik, kursiyerlerin çıraklık eğitimi alıp usta öğretici olabilme ve kendilerine dükkân açma imkânlarının da olduğunu sözlerine ekledi.

Şehzadeler Halk Eğitimi Merkezi Müdürü İlyas Kayaokay ise, 2022-2023 eğitim öğretim yılında 1681’i genel, 96’sı okuma-yazma, 502’si mesleki ve teknik olmak üzere toplamda açılan 2 bin 279 kursta 31 bin 452 kursiyerin eğitim aldığını kaydetti.