Basın Özgürlüğü ile mücadele Günü ve Bayram

24 Temmuz  “Basın Bayramı ve Basın Özgürlüğü için mücadele” günü olarak tarihteki yerinde bir kez daha  kutlanmaya çalışıldı.

Türkiye’de Basın özgürlüğü ile mücadele günü’nün tarihçesini incelediğimizde aşağıdaki bilgileri öğreniyoruz.

Türkiye’de sansürün kaldırılmasının yıl dönümü olarak her yıl 24 Temmuz tarihinde kutlanan önemli bir gündür.

Vikipedi kayıtlarında 24 Temmuz ile ilgili şu bilgilere yer verilmektedir:

“İstanbul’da  çıkana gazeteler, Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet’in ilan edildiği 24 Temmuz 1908 günü sansür memurlarını içeri sokmama ve gazetelerini sansüre yollamadan basma kararı vermişti.

Bu olayın yıldönümü, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin 1948 yılında aldığı kararla Basın Bayramı olarak ilan etmiştir. 1971'de "bayram" olmaktan çıkmış ve adı, "Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü" olarak değişmiştir.

Padişah II. Abdulhamit’in saltanatı sırasında "İstibdat dönemi" diye adlandırılan dönemde gazetelerin ancak sansür memurlarının denetiminden geçtikten sonra yayımlandığı Osmanlı Devleti'nde, II. Meşrutiyet'in ilan edildiği 24 Temmuz 1908 günü, İstanbul’da çıkan bir avuç gazete, kendi aralarında sansürcüleri içeri sokmama ve gazetelerini sansüre yollamadan basma kararı vermişlerdi.  Bu olay, 24 Temmuz'un “Basın Bayramı” olarak kutlanmasına vesile oldu.  

Bir basın günü oluşturulması önerisi, 1946 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin kuruluşu ile gündeme geldi. Başlangıçta, Türkiye'de ilk gazetenin çıkış tarihinin Basın Bayramı olması düşünülmüştü. Ancak ilk gazetenin çıkış tarihi tartışma konusu oldu.

Kimileri 1831'de Takvim-i Vakayi’nin yayınlamaya başladığı günü Türkiye'de ilk gazetenin çıktığı tarih olarak kabul ederken, kimileri resmî gazete olduğu için Takvim-i Vakayi'nin ilk gazete sayılmayacağını, 1861'de çıkan Tercüman-ı Hakikat’in  Türkiye'de ilk gazete olarak kabul edilmesi gerektiğini öne sürmekteydi.

İlk gazete konusunda anlaşma sağlanamayınca gazeteci Refik Halit Karay, Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet’in ilan edilişinin yıldönümü olan 24 Temmuz gününü Basın Bayramı olarak kutlamayı önerdi.

24 Temmuz günü 22 yıl boyunca meslek örgütleri tarafından "Basın Bayramı" olarak kutlandı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, 12 Mart 1971 Muhtırası  sonrası baskıların İstibdat Dönemi'ni hatırlattığı gerekçesiyle "Basın Bayramı" ifadesinin kaldırılmasına karar verdi. "Basın Bayramı", "Geleneksel Gazeteciler Günü ve Basın Özgürlüğü için Mücadele Günü" adını aldı.

Bu özel gün, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti önderliğinde, meslek örgütleri tarafından kutlanmaktadır. Basın Bayramında basın meslek örgütleri, sendikalar, siyasetçiler basın özgürlüğü ve sansür ile ilgilerde açıklamalarda bulunur.  

1989 yılından beri Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, basın özgürlüğünü savunan, bu uğurda çaba harcayan bir kişi ve kuruluşu 24 Temmuz'da “Basın Özgürlüğü Ödülü” ile ödüllendirilmektedir.”

Medya kuruluşlarında bazı haberlere günümüzde de “Yayın yasakları” konulması olayları ile karşılaşılmaktadır. Bugün bile yaşanan bu olayları kamuoyu ile paylaşıp bilgilendirirken, “24 Temmuz  Basın özgürlüğü” günü’müzü kutlamaya çalışıyoruz.