BİK, Kuruma yönelik eleştiriye yanıt verdi

Basın İlan Kurumu (BİK), Ankara Gazeteciler Cemiyeti’nin, Avrupa Birliği (AB) finansmanı ile hazırladığı “2022 Medya Raporu”nda kuruma yönelik eleştirilere açıklık getirerek yanıt verdi.

Basın İlan Kurumu’ndan yapılan yazılı açıklamada, hazırlanan raporun haksızlığı vurgulanırken; “2022 Medya Raporunda Kurumumuza karşı yöneltilen haksız isnatlar karşısında, kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi ve oluşturulmak istenen dezenformasyonun önüne geçilmesi amacıyla aşağıdaki açıklamanın yapılması zorunluluğu doğmuştur.” denildi.

Yapılan açıklamada şu bilgiler aktarıldı:

“1)Her şeyden önce belirtmek isteriz ki tarafsız ve objektif değerlere bağlı kalınarak hazırlanmış gibi gösterilmeye çalışılan sözde raporun Kurumumuzla ilgili bölümleri incelendiğinde, Kontrol Müdürlüğümüz tarafından 2022 yılı içerisinde yapılan rutin denetimlerin ardından Cemiyete ait “24 Saat Gazetesi” hakkında tesis edilen mahsup işlemi sonrasında Kurumumuza duyulan kinin ve kontrolsüz öfkenin etkisinde kalındığı açıkça görülmektedir.

Tarafsız gazeteci üyenin de yer aldığı Kontrol Kurulu, resmi ilan ve reklam yayımlama hakkını haiz 24 Saat Gazetesi’ni, günlük asgari 2.400 adet satması gerektiği halde matbaada sadece 250 adet basarak dağıtıma çıkarmak üzereyken adeta suçüstü yakalamıştır. Kamuya verdiği günlük 2.400 tiraj sözü karşılığında resmi ilan alan söz konusu gazetenin asgari tirajın sadece onda birini basması şeklinde tebarüz eden ihlali karşısında Resmi İlan ve Reklam Yönetmeliği hükümlerine istinaden mahsup işlemi tesis edilmiştir.

Gazetenin mahsup işlemine yapmış olduğu itiraz Kurumumuzun yetkili organlarınca hayatın olağan akışına aykırı ve çelişkili bulunarak reddedilmiştir. Kanun önünde eşitlik ilkesinin hassasiyetle gözetildiği idari sürecin tamamlanmasının ardından mevzuatın gereği olan işlemler tatbik edilmiştir.

Uygulanan mahsup bedeli kadar ilan tutarı, Kurumumuza irat kaydedilmemiş, yine mevzuatın öngördüğü şekilde hakları gasp edilen diğer gazetelere dağıtılmıştır. Sözde rapor, bu durumu bile ayırt etme kabiliyetinden yoksun, gerçeklikten kopuk ve hukuki süreçlere yabancıdır.

Unutulmamalıdır ki, herkes meşru vasıta ve yollarla hak arama hürriyetine sahiptir. Bu meşru çizginin dışına çıkılmak suretiyle Anayasa’da öngörülen hak arama yollarını işletmek yerine böyle korsan raporlarla hukuki süreçlerin baltalamaya çalışılmasını, üstelik de bunun AB fonlarıyla yapılmasını kamuoyunun ve basın camiasının takdirlerine sunuyoruz.

Cemiyet Başkanının, aynı zamanda Genel Kurulumuzun üyesi olması hasebiyle özel muamele beklentisi olabilir. Ancak ayrıcalık, kayırma ve görmezden gelme gibi hukuk dışı yöntemler Kurumumuzdan asla beklenmemelidir.

Kurumumuz kanunla kurulmuş bir idare olup Anayasanın 10’uncu maddesinde yer verilen “kanun önünde eşitlik” ilkesine riayet etmekle mükelleftir.

Bugünden itibaren anılan denetlemeye ilişkin her türlü bilgi, belge, görüntünün talep eden herkesle paylaşılması kararını almış bulunmaktayız.

2)Kurumumuz, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) 2022 yılında aldığı kararın ardından aynı gün Yönetim Kurulu Kararı ile Basın Ahlak Esaslarına yönelik incelemelerin durdurulduğunu kamuoyuyla paylaşmıştır.

Sözde raporda bu bilgi paragraf arasına sıkıştırılırken yönetici özeti ve kamuoyuna yönelik mesaj içeriklerinde, Yönetim Kurulu Kararımızın özel bir gayretle gözden kaçırılmaya çalışıldığı görülmektedir.

AYM, Basın Ahlak Esaslarını düzenleyen ilgili kanun maddesinin kaldırılmasını veya Kurumumuzca uygulanmamasını değil, TBMM tarafından çerçevesinin yeniden belirlenmesini istemiştir. AYM kararında, Kurumumuzun Basın Ahlak Esasları kapsamında inceleme yapma yetkisinin bulunduğu açıkça ifade edilmektedir.

Diğer taraftan AYM’nin kararı tek bir maddeye ilişkin iken, süreli yayınların resmi ilan yayımlamaya yönelik mevzuat ihlalleri karşısında uygulanan hak mahrumiyeti kararlarının, “AYM kararına rağmen alındığına” yönelik sistemli bir algı oluşturulmaya çalışılmaktadır.

Örneğin; asgari satış adedinin onda biri kadar basılan gazetenin davranışı, Basın Ahlak Esaslarının ihlaline değil, Resmi İlan ve Reklam Yönetmeliğinin 44. maddesine aykırı davranma suçunun yanı sıra “genel ahlak kuralları” ihlaline girmesi muhtemeldir.

Her gün on binlerce haber, binlerce köşe yazısının yayımlandığı gazete ve internet siteleri hakkında gelen yüzlerce Basın Ahlak Esasları ihlali şikâyeti görmezden gelinerek sadece 25 dosyaya ilişkin alınan kararların “basın ve ifade özgürlüğüne aykırı” görülmesi, sözde raporun güvenilir olmadığına dair kanaatimizi de pekiştirmektedir.

Bu gerçeği çok iyi bildiğinden en ufak şüphe duymadığımız sözde raporun sahibi Cemiyetin 30 küsur yıllık Başkanının, Yönetim Kurulu Üyesi sıfatıyla kararlara imza attığı dönemde, Basın Ahlak Esasları ihlallerine ilişkin yüzlerce gün karşılığı ve en yüksek oranda yaptırım uygulandığını nazikçe son kez hatırlatmak istiyoruz.

3)Merkezi Bütçeden pay almayan Kurumumuzun gelirlerinin büyük bir bölümünü resmi ilan ve reklamlara ait aracılık komisyonu oluşturmaktadır. Tüm gelir ve giderlerimize ilişkin mali tablolar, Resmi Gazete’nin yanı sıra iki yaygın gazetede her yıl yayımlanmakta ve kamuoyuyla paylaşılmaktadır.

Hükümetin memurlar için belirlediği zam oranları Kurumumuz personeli için de geçerlidir. Geçen yıl, pandeminin doğurduğu ekonomik koşulların beklenmedik birtakım etkileri nedeniyle memura kümülatif yüzde 85’in üzerinde zam kararı alınmıştır. Hem kamu hem de özel sektörde 2022 yılı için planlanan tüm bütçelerin şaştığı bilinmektedir.

Giderlerimizin yüzde 80 civarını personel ödemeleri oluşturmaktadır. Dolayısıyla Kurum tarihinin en köklü ve büyük bütçeli dijital dönüşüm yatırımlarının gerçekleştirildiği bir dönemde, idari kararlar ve faaliyetler dolayısıyla zarar ediliyormuş izlenimi oluşturmaya çalışmak beyhude bir çabadır ve gerçeklerle örtüşmemektedir. Kurumumuz dijital teknolojilerden istifade etmek suretiyle ve yetkin personeli eliyle Türk basınına ve tüm ilgililere daha kaliteli, hızlı ve erişilebilir bir hizmet sunmak için uzun yıllardır çalışmalar yürütmektedir ve bunu sürdürmeye devam edecektir.

4)İnternet haber sitelerinin süreli yayın kapsamına alınarak resmi ilan ve reklam yayımlama hakkı kazanabilmesini ve çalışanlarının basın kartı başta olmak üzere özlük haklarına kavuşmasını öngören yasa çalışmaları sırasında kimlerin meslek etiğine aykırı bir tavırla siyasi rol üstlendiklerini ve yasal düzenlemeye muhalefet ettiklerini kamuoyu yakinen bilmektedir.

Daha düne kadar “Hodri meydan, Basın İlan gelirlerini peşkeş çektirmeyeceğim. İnternet için başka kaynak arasınlar. İnternet haber sitelerinden bize ne” diyenlerin, bugün çalakalem yazdıkları sözde raporlarında mevzuatımızı eleştirerek, internet haber sitelerine sahip çıkıyormuş gibi görünerek sergiledikleri samimiyetsizliklerini, sayıları 500’e yaklaşan yeni paydaşlarımız çok iyi bilmektedir.

Yıllanmış koltuklarında oturan eskimiş yüzlerin Anadolu basınında karşılığının olmadığı özellikle son bir yılda yakından görülmüştür. Can havliyle Genel Kurulda iki üyeyle temsil edilecek internet haber sitelerine tutunma çabası ve rol kapma telaşı bundandır.

5)Dijital dönüşüm süreçlerini başarıyla yürüten Kurumumuz, 2016 yılından itibaren resmi ilan ve reklamları, İLANBİS olarak adlandırdığımız elektronik ortamda almakta ve dağıtmaktadır. Süreli yayınlar bulundukları kontenjan ve dağıtım tablosunda sahip oldukları puantaja göre insan müdahalesi olmadan resmi ilanları almaktadırlar.

Her süreli yayın, aynı kontenjan grubundaki diğer yayınların resmi ilan alma, mahsup, telafi gibi tüm durumlarını görebilmektedir. Dolayısıyla yayınlara ait hiçbir bilginin ilgililerinden saklanması mümkün değildir ve 62 yıllık tarihimizin hiçbir döneminde buna gerek duyulmamıştır. Resmi reklamlar ise yine sözde rapor sahiplerinin çok iyi bileceği gibi reklam verenin yayın talimatında ismen istediği mecralarda yayımlatılmaktadır.

Anlaşılan o ki birileri, 30 yılı aşkın süredir Genel Kurul Üyeliğini yaptığı Kurumumuzu belli dönemlerde arkadan bıçaklamayı, gammazlamayı ve hatta çamur eline bulaşmasın diye kullanıp attığı çalışanlarının ekmeğiyle oynamayı alışkanlık haline getirmiş gözükmektedir.

Hakikatten uzak, gerçekleri çarpıtmayı adet haline getirmiş, ülkesinin değerlerine ve kurumlarına bu denli yabancılaşmış bir zihniyetin kendi şahsi çıkarları için “basın özgürlüğü”nü bir kalkan olarak kullanma teşebbüsünü beyhude buluyor ve kınıyoruz.

Kurumumuz, kanunların kendisine verdiği yetki çerçevesinde görevini en iyi şekilde yerine getirmeyi, basınımıza destek vermeyi ve yanlışlar karşısındaki hakikat mücadelesini kararlılıkla sürdürecektir. Kamuoyuna saygıyla duyurulur.”