BİLGİSAYAR VE OYUN BAĞIMLILIĞI

Pek çoğunuz başlığı görür görmez hızını astı ya da içten içe öfkelendi. İşte birazdan bahsedeceklerimiz, aslında çok temiz olan bu yazıyı gördüğünüzde neden öfkelendiğinizi ya da huzursuz olduğunuzu açıklar nitelikte olacaktır. Kısa bir müddet evvel olsa, ben de bu başlığı gördüğümde birebir yansıyı veriyor olurdum muhtemelen. Ancak artık sizlere bu yazıyı hazırlıyorum.

Bilgisayar ve Bilgisayar Oyunu Bağımlılığı Nedir?

Birinci etapta “Bilgisayar yahut Oyun Bağımlılığı” tabirlerine bakıldığında herkesin vereceği birinci yanıt: bir halde bilgisayarın yahut oyunların başından kalkamamak ve gün içerisinde vaktimizin birçoklarını hatta bazen tamamını bilgisayar başında geçirmektir. Aslında bu karşılık birtakım şeyleri açıklamaya kafidir; ancak eksik bir karşılıktır.

Pekala bu yanıttaki eksik kesimler nelerdir? Bu mevzuda şunu belirtmek gerekir: Bilgisayar bağımlılığı sırf vaktimizin büyük bir kısmını ya da tamamını bilgisayar başında geçirmek değildir. Bilgisayar bağımlılığı vaktimizin büyük bir kısmın ya da birçoklarını; bu vakti çok daha verimli geçirebilecekken bilgisayar başında geçirmektir.

Birinci bakışta bu iki karşılıkta birebir görünebilir; ama farklıdır. Yazımızın ilerleyen başlıklarında insanın vaktini daha bedelli geçirme konusuna da değineceğiz.

Bu iki yanıt ortasındaki fark, bilgisayar başında geçirilen mühlete bağımlılık ya da hobi olarak bakmanız ortasındaki düğümün tahlilidir de aslında.

Sanal kozmosun içerisinde geçirilen müddet, dünyada geçirilen mühletten farklı üzere algılanır. Sanal dünya içerisinde geçirdiğiniz mühlet algısı, gerçek vakitte geçirdiğinizden farklı üzere hissedildiği için, bu mühlet; hayatınızdan çalınan, ya da daha verimli geçirilmesi gereken bir mühlet üzere düşünülmez. Bu sebeple bu akışın içerisinde sürüklenip giden beşerler, bu sürece asla kurtulması gereken bir müddet olarak bakamazlar.

Bilgisayar ve Bilgisayar Oyunu Bağımlılığı Ortasındaki Fark

“Ne fark eder ki?” dediğinizi duyar üzereyim. Aslında haksız sayılmazsınız. “Vakti bilgisayar başında geçirdikten sonra ne yaptığımızın ne değeri var?” diye düşünülebilir. Lakin bu yazıda bilgisayar başında geçen mühletin bir bağımlılığa dönüştüğünü kabulleneceksek; nasıl düşündüğümüzü, nasıl hissettiğimizi kendimize itiraf etmeli ve gerekirse bir iç çatışma yaşamalıyız.

Evet uyanın! Hepiniz o günlere döndünüz ve yüzünüzde bir tebessüm oluştu biliyorum. Mevzumuza dönecek olursak, işte az evvel hızınızda solan o tebessüm artık yoksa, oyun bağımlılığı; sadece bilgisayarın kendisine olan bağımlılığa dönüşmüş olabilir.

Bilgisayarın kendisine olan bağımlılık, rastgele bir aktivite yahut his seçmeden sizi koltuğa zincirleyen bir bağımlılık çeşididir. Yani: geçirdiğiniz mühlet sizi eğlendirse de eğlendirmese de güldürse de ağlatsa da bilgisayarın başından kalkamıyorsunuz demektir. Gözünüzü boyayan o renkli, büyülü dünya artık size epeyce sıradan ve gri gözüküyor; ama yeniden de o dünyadan koparmıyorsunuz.

Masaüstüne sağ tık-yenile yaparak geçirdiğiniz, ekrana bomboş baktığınız bir günlük üç-beş saatten kelam ediyoruz. Bu varsayım size abartılı gelebilir; lakin bilgisayar başında geçirdiğiniz süreyi bir sayaç ile denetim ederseniz şayet, bu söylediğime yakın bir data elde edeceğinize kuşkumuz yok. Kaldı ki bir çoğunuzun yalnızca vakit geçsin diye hiç keyif almadan izlediğiniz sinemaları, oyunları saymıyoruz bile.

Sanal Karakterimiz ve Gerçek Karakterimiz

Bağımlılık konusunu kabullenmeden ve kurtuluş çarelerini düşünmeden evvel gerçek manada iki dünya ortasında farkları kendimize itiraf etmemiz gerekiyor. Sanal dünyanın bizlere sunduğu büyük ve masrafsız ayrıcalık: gerçek dünyadan bağımsız, yanlışlarının ve yanlışlarının sorgulanamayacağı, kurtuluşun bir tuş kadar yakın olduğu farklı bir karakter yaratmak. Maddelerin fikrimize nazaran şekillenebildiği, kuralları esnetebildiğimiz bir dünyada yaşama arzusu… Tüm bunların yanı sıra asla yediğimizin, içtiğimizin, giydiğimizin sorgulanmadığı da bir karaktere hayat vermek. Sanal dünyanın bizlere vadettiği bir anda yok olup, farklı bir karakterle tekrar geri gelebilme lütfu epey caziptir.

Bunun yanı sıra sanal dünyadaki karakterlerimizin fiziki, maddi ve manevi yararları da epeyce eforsuzdur. Sırf oturduğumuz yerden, efor sarf etmeden o dünyanın en yeterli görünen, en varlıklı, en onurlu karakterini yaratmanın bedeli, tahminen de bu hayatın en pahalı kredisi olan vakittir temelinde. Pekala ya dünya da en çok kabul gören teoriye nazaran; bu dünyaya sadece bir kez geldiğimizi düşünürsek şayet, vaktimiz hakikaten sanal dünyada kendi varlığını asla kanıtlayamayacak bir sayısal bilgiyi geliştirmeye harcayacak kadar ucuz mudur?

Halbuki ki gerçek dünyada karakterimizin tüm zevkleri epeyce hislidir. Ağlamak, gülmek daha fiziki düşünürsek acı, haz, tatlar, sıcak, soğuk, sevgi… Bir sanal dünya sizlere asla gerçek bir ateşli silahın kudretli patırtısını hissettiremeyecektir. ya da olaya daha farklı bakarsak, gerçek dünyada asla bir “Health Potion” içemeyecek olmanız gerçeği de var tabi. Pekala ya üstün süratli otomobillerin içerisine bizi sokan yarış simülatörü oyunlarına ne demeli… Aranızda nitekim “300 KM/H” süratle giden bir otomobilin içerisine binen varsa bilecektir, bunu simüle etmek pek de mümkün değil güya.

Kabulleniş ve Tahlil – Oyun Bağımlılığı

Bağımlılık herkes için birebir olsa da ne yazık ki tahlil herkes için birebir olmayabilir. Vaktinin büyük bir kısmını bilgisayar başında heba etmiş, eski bir oyuncu olarak sırf kendi bulduğum karşılıkları paylaşabilirim sanırım.

Öncelikle yazının başından beri pek çok defa kelamını ettiğimiz vaktin, geri kazanılmaz bir kredi olduğu gerçeğini kabul etmemiz gerekiyor. Kimi vakit akıp giden hayatınızda can sıkıcı bulduğunuz anlar olur. ve onlarda “Keşke şu vakte geri dönsek…” dersiniz. Bunu pek çok kere etrafımızdaki insanlardan da duyarız. Ancak gerçek dünya bize geçmişe dönme lütfunu asla bağışlamaz. Tam da bu sebeple, gerçek hazları arzuluyor isek vaktin gerçekliğini kabullenmemiz gerekiyor. Her anı dolu, değerli geçirmenin formüllerini aramamız gerekiyor.

Bir an bile o koltuktan kalkabilirseniz, yapmanız gereken birinci şey o vakti en âlâ formda değerlendirmenin yolunu bulmaktır. Bir dünya yaratmaktan hoşlanıyor iseniz, yazı yazabilir, fotoğraf yapabilirsiniz. Dünyalar sırf sanal alemde yaratılmaz. Farklı dünyaların en güçlü hazinesi, güçlü zihinlerdir.