Borsa, depremler sonrası alınan önlemlerle dengelendi

MURAT ASLAN/BELGİN YAKIŞAN MEMNUN – Borsada, Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde artan risk algısıyla dalgalı bir periyoda girilirken, alınan tedbirlerle dengelenme uğraşlarının öne çıktığı gözlemleniyor.

Piyasalarda oluşan belirsizliklerin azalması için tarihte büyük sarsıntılar sonrası borsanın tatil edildiği görülüyor. Kahramanmaraş merkezli zelzeleler nedeniyle borsada da oynaklık had safhaya ulaştı.

Borsa İstanbul, 6 Şubat’taki sarsıntıların akabinde pazartesi günü depo kuralı ve açığa satma yasağı üzere tedbirlerle süreçlere başladı. Zelzelenin birinci gününde yüzde 1,35 paha kaybeden, ikinci gününde de artan satış baskısıyla yüzde 8,62 gerileyen BIST 100 endeksi, çarşamba günü açılışın akabinde oluşan sıhhatsiz fiyat hareketleri nedeniyle 5 süreç günü tatil edildi.

Borsa İstanbul 15 Şubat’ta süreçlere başlamadan evvel, Sermaye Piyasası Heyeti (SPK), Borsa İstanbul, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) aldığı tedbirler açıklandı.

Alınan tedbirlerle pay geri alımında bürokratik süreçler kısaltıldı, Ferdî Emeklilik Sistemi’nde (BES) devlet katkısı fonlarının minimum pay bulundurma yükümlülükleri artırıldı.

Borsa İstanbul’un sarsıntıdan sonra alınan tedbirlerle tekrar sürece açıldığı 15 Şubat Çarşamba günü yüzde 9,88 kıymet kazanan BIST 100 endeksi, perşembe gününe yüzde 7’den fazla yükselişle başlamasına rağmen karlarının kıymetli bir kısmını geri vererek günü 1,17 artışla tamamladı.

Geçen hafta da dengelenme eforlarının öne çıktığı gözlemlenen BIST 100 endeksi, haftalık bazda yüzde 0,63 artışla 5.058,75 puana çıkarak zelzele öncesi düzeyin üzerinde kalmaya devam etti.

Bölgedeki şirketler için özel tedbir alındı

Özellikle zelzele bölgesinde bulunan şirketler kelam konusu durumdan görece daha fazla etkilenirken, hasar tespit çalışmaları sona erene kadar birtakım şirketlerin borsada süreç görmesine orta verildi.

Bu kapsamda Sasa Polyester, Bossa Ticaret ve Sanayi İşletmeleri, Bilici Yatırım, Sanko Pazarlama ve Rubenis Dokumacılık, fabrikalarında değerli bir hasar oluşmadığını ve üretimin devam ettiğini duyururken, şirketlerin süreç sıraları tıpkı gün açıldı.

İskenderun Demir Çelik ve Hatay Dokumacılık 20 Şubat’ta sürece açılırken, Arsan Dokuma hala kapalı bulunuyor. Arsan Dokuma’nın bahse ait Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) gönderdiği bildiride, hasar belgesi açıldığı ve sürecin devam ettiği belirtildi.

Depremler sonrası BIST 100 endeksinin seyri

Kocaeli’nin Gölcük ilçesinde 17 Ağustos 1999’da meydana gelen zelzele nedeniyle Borsa İstanbul 7 iş gücü boyunca sürece kapatılmıştı. BIST 100 endeksi, 26 Ağustos’ta sürece açılmasının akabinde evvelki kapanış düzeyine nazaran yüzde 10,4 gerilese de sonraki gün bu kayıplarının bir kısmını telafi etmiş ve yüzde 1,4 yükselmişti.

BIST 100 endeksi, 1999 zelzelesi sonrası sürece açılmasının akabinde geçen bir aylık müddette yüzde 6,4 artıya geçmişti. Endeksin bir aylık müddette kayıplarını telafi ederek artıya geçmesine en büyük katkı taş, toprak ve metal ana kesimlerinden gelmişti.

BIST 100 endeksi, 23 Ekim 2011’de Van’ın Erciş ilçesinde meydana gelen zelzele sonrası ise sonlu reaksiyon vermiş ve 24 Ekim 2011’de günlük bazda yüzde 0,9 gerilemişti. Haftalık bazda yüzde 0,4 kıymet kazanan endeks, 23 Kasım’a kadar geçen bir ayda ise bölgede yeni sarsıntıların yaşanması ile yüzde 10’un üzerinde düşüş kaydetmişti.

Elazığ’da 24 Ocak 2020’de meydana gelen sarsıntı öncesi tarihi tepelerinde seyreden BIST 100 endeksinde günlük kayıp yüzde 0,3 seviyesinde gerçekleşirken, endeks haftalık bazda yüzde 2,5 ve aylık bazda yüzde 6’yı aşkın kıymet kaybetmişti.

Son olarak, İzmir’de 30 Ekim 2020’de meydana gelen zelzelede BIST 100 endeksi, günlük bazda yüzde1,3 bedel yitirmişti. Endeks haftalık bazda kayıplarını telafi ederek yüzde 7,2 artış kaydederken, aylık bazdaki yükseliş yüzde 15,4 olmuştu.