Dış cephelerde yanmaz malzeme kullanılmalı

İstanbul Fikirtepe’de 24 katlı bir rezidansta çıkan yangın bilhassa dış cephe kaplamasında yanmayan gereç kullanılmasının kıymetini bir sefer daha gündeme getirdi. Dış cephe yalıtım ve kaplama gereçlerinin A1 sınıfı hiç yanmaz vasıfta olması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, yüksek katlı binalarda muhakkak bir yüksekliğe itfaiyenin müdahalesinin imkansız olduğunun altını çizerek yangına içerden müdahalenin ehemmiyetini vurguladı. Uzmanlar, metal yangınların su ile söndürülemediğinin de altını çiziyor…

Üsküdar Üniversitesi İş Sıhhati ve Güvenliği Kısım Lideri Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan ve Öğr. Gör. Abdurrahman İnce, Kadıköy Fikirtepe’de 24 katlı bir rezidansta çıkan yangın ve mümkün yangınlara karşı alınması gereken tedbirlere ait değerlendirmede bulundu.

Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, 24 katlı rezidans yangınının birinci kattan son kata kadar yanıcı dış cephe materyalinin tutuşarak süratle üst hakikat ilerlemesiyle ve pencerelerden daire içlerine sirayet etmesiyle yürekleri ağza getirdiğini söyledi.

Metal yangını su söndürmüyor…

Yüksek katlı binaların dış cephelerinde yanıcı materyal kullanılmamasının ehemmiyetinin bir kere daha ortaya çıktığını söz eden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Polietilen dolgulu alüminyum kompozit panel B yanıcılık (zor alevlenici) sınıfındadır. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğin yürürlükte olan kararlarına nazaran bile bina yüksekliği 28,5 metreden fazla olan binalarda bu materyalin kullanımı yasaktır. Bu yasak olan materyaller sökülüp atılmalıdır. Aslında bilhassa yüksek binalarda dış cephe yalıtım ve kaplama gereci olarak A1 sınıfı (hiç yanmaz) gereç kullanılması tarafımızdan önerilir. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’te 2007’de yürürlükte olan cepheler başlığındaki kararlara geri dönülmelidir.” dedi.

Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, ayrıyeten polietilen dolgulu alüminyum kompozit panel yangını D Sınıfı metal yangını olduğundan su ile söndürülemediğini vurguladı.

Yangının komşu katlara atlamasını engelleyecek çalışma yapılmalı…

Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, 2007 yılında yürürlükte olan “cepheler” başlığındaki kararları de hatırlattı: HUSUS 27- (1) Dış cephelerin, yüksek binalarda yanmaz gereçten ve başka binalarda ise, en az sıkıntı alevlenici gereçten olması gerekir. Cephe elemanları ile alevlerin geçebileceği boşlukları bulunmayan döşemelerin kesiştiği yerler, alevlerin komşu katlara atlamasını engelleyecek halde döşeme yangın dayanımını sağlayacak müddet kadar yalıtılır.”

2017’de Londra’daki yangınla gündeme geldi

2017’de Londra’da 24 katlı Grenfell Tower yangınında yanıcı dış cephe yalıtım ve kaplama gereci nedeniyle dördüncü katın üzerindeki tüm katların büsbütün yandığını belirten Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, şunları söyledi:

“Orada dördüncü kattaki bir buzdolabı motoru arızası sebebiyle başlayan yangın yanıcı dış cepheye ulaştı ve yanıcı dış cephe gerecinin tutuşmasıyla tüm dış cephe boyunca ilerledi, pencerelerden içeriye sirayet etti ve tüm binanın yanmasına sebebiyet verdi. Bu gereç artık NFPA uzmanları başta olmak üzere tüm dünya yangın bilim insanları tarafından tartışılmaktadır. Yalnızca İngiltere’de 1600 adet daha birebir dış cephe gerecine sahip binanın varlığı rapor edilmektedir.

İstanbul’daki yangın içeriye sirayet edemedi

Ülkemizde bu sayı daha fazladır. Azerbaycan 16 ölümlü gibisi bir yangından sonra tüm yanıcı dış cephe gereçlerini söküp atmıştır. İstanbul’da 2012 yılında meydana gelen 34 katlı Polat Tower yangınında da misal formda yanıcı dış cephe materyali yüzünden yangın çok kısa müddette teras katına kadar süratle ilerledi. Fakat yanan kısımda pencere olmadığından, dış cephe kaplama materyalinin gerisindeki yalıtım gereci yanıcı olmayan taşyünü olduğundan ve bunun da ardında hiç yanmaz perde beton duvar bulunduğundan içeriye sirayet edemedi.

Yangın kaçış merdiveni bulunmalıdır

Yüksek katlı binalarda acil durum asansörlerinin de olması gerektiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “2017’deki Londra Grenfell Tower yangınında ayrıyeten korunmuş yangın kaçış merdiveni ve acil durum asansörü olmadığı için 80 kişi (çoğu yanarak) öldü. Bizdeki mevzuatta ise (Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik) bu yükseklikteki binalarda (24 kat) en az iki adet korunmuş ve yangın güvenlik holü bulunan yangın kaçış merdiveni istenmektedir. Ayrıyeten acil durum asansörü istenmektedir ve bu binada da mevcut olduğu düşünülmektedir. Binayı kullananlar bu kaçış merdivenlerinden kaçabildiler ve hiç can kaybı olmadı.” dedi.

Acil durum asansörleri çalışmalıdır

Yangın sırasında asansörlerin çalışmadığını, bunun da olması gereken bir durum olduğunu söz eden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, acil durum asansörlerinin çalışması gerektiğini söyledi. Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Yangın çıkınca asansörler senaryo gereği kaçış katına iner, kapılarını açar ve öteki komut almaz ancak acil durum asansörlerinin çalışmaya devam etmesi gerekir. Birebir vakitte yangınla savaş sistemleri hariç elektriğin de mecburî olarak kesilmesi gerekir. Jeneratörlerin yalnızca yangınla savaş sistemlerinin gücünü beslemesi ve sürdürmesi gerekir. Buna acil durum güç sistemi denir ve ülkemizde maalesef bu mevzu gereğince bilinmediğinden acil durum asansörleri yangın esnasında ekseriyetle çalışmaz. Şayet burada da çalışmadı ise müdahale eden itfaiyeciler çok zorlanmış olmalıdır. Acil durum güç sistemi acil durum asansörlerini çalıştırmakla birlikte kaçış yollarına duman girmemesi için basınçlandırma fanlarını da çalıştırmalıdır. Acil durum asansörü hem hareket kabiliyeti olmayan engellilerin tahliye ve kurtarılmasında gereksinimdir ve hem de itfaiyecilerin ve söndürme, kurtarma takımlarının süratli bir biçimde üst katlara çıkıp inebilmeleri için gereksinimdir.” ikazında bulundu.

Çok katlı binalarda dışardan müdahale imkansızdır

Öğr. Gör. Abdurrahman İnce de itfaiyenin bu çok yüksek katlı binalara dışarıdan müdahalesinin muhakkak bir yükseklikten sonra handikap hatta imkânsız olduğunun altını çizerek “Dahili müdahale yapılması gerekir. Bunun için bina dışında itfaiye su verme ağzı (siyam ikizleri) ve her katta da itfaiye su alma vanaları bulunur. İtfaiyeciler, şahsî esirgeyici donanımlarına ilaveten hortumlarını alarak yangın çıkan katın bir alt katına çıkar, konuşlanırlar. İşte bu kata süratli bir biçimde çıkabilmeleri için acil durum asansörlerinin (eski ismi itfaiyeci asansörü) çalışması gerekir. Ayrıyeten üstte değinildiği üzere kurtarma hedefi ile de kullanılır.” dedi.

Yüksek binalarda yangın tedbirleri alınmalıdır

Sadece rezidanslar değil, bu çok yüksek binaların başta elektrikli aygıtlarının bakımlarının aksatılmaması ve inançlı olması gerektiğinin altını çizen Öğr. Gör. Abdurrahman İnce, alınması gereken tedbirleri de şöyle sıraladı:

“Yangınlar çoğunlukla ısıtma-soğutma sistemlerinden ve pişirme süreçlerinden çıkar. Bunların dışında dikkatsiz sigara içimi başta olmak üzere çok sayıda yangın çıkış sebebi vardır. Yalnızca rezidanslar değil tüm yüksek katlı binalar; hastaneler, oteller, ofis binaları, konutlar için yangına karşı ekstra tedbirler alınması gerekir. Hususla alakalı kısmı; dış cephe yalıtım ve kaplama gereçleri A1 sınıfı hiç yanmaz vasıfta olması gerekir. Bu konuda çok büyük yangın ve buna bağlı can kaybı riski vardır. Bu binaları kullananlar yangın kaçış merdivenlerini denemek için vakit zaman kullansınlar, yani tatbikat yapsınlar ve her vakit kullanıma hazır tutsunlar. Yangın çıkmaması için her türlü tedbir alınmalıdır. Elektrikli aygıtların havalandırma menfezleri kapatılmamalı ve hava sirkülasyonu engellenmemelidir.”