Enflasyonda TL’deki değer kaybı ve ücret artışları etkili oldu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ağustos ayı enflasyonuna ilişkin “Aylık Fiyat Gelişmeleri” raporunu yayımladı. Raporda, Ağustos ayı enflasyonunda Türk lirasındaki değer kaybının, ücret artışlarının gecikmeli etkilerinin ve enerji fiyatlarındaki artışın etkili olduğu belirtildi.

Raporda akaryakıt fiyatlarındaki artışın hızla hizmet fiyatlarına yansıdığı belirtildi.

TCMB’nin Aylık Fiyat Gelişmeleri raporu şöyle;

“Aylık en yüksek artış yüzde 14,23 ile enerji grubunda kaydedildi ve bu gelişmede dış fiyat baskılarının yanı sıra bir önceki aydan gelen vergi etkisi de etkili oldu. Akaryakıt fiyatlarındaki artışlar ulaştırma hizmetleri fiyatlarına da hızla yansıdı, 2003 yılında grubun aylık enflasyonu yüzde 27,62’ye ulaştı. TÜFE bazlı TÜFE kapsamında hesaplanan en yüksek artış kaydedildi. Döviz kuru gelişmelerine oldukça duyarlı olan gıda, asgari ücret ve hizmetler kalemlerinin yanı sıra, 2003 yılında da yüksek artışlar görüldü. Temel mal fiyatları özellikle Türk lirasındaki değer kaybının gecikmeli etkileriyle yükselişini sürdürdü Taze meyve sebze fiyatlarındaki olumsuz görünüm Ağustos ayında da devam etti İşlenmiş gıda alt grubunda fiyat artışları devam ederken, artış devam etti. Üretici fiyatlarındaki düşüş enerji grubunda daha da belirginleşerek devam etmiş ve üreticiden gelen tüketici fiyatları üzerindeki yukarı yönlü baskılar son üç ayda belirginleşmiştir. ve C göstergeleri güçlü seyrini sürdürmüş, göstergelerin yıllık enflasyonu ise yükselişini sürdürmüştür.

Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 9,09 oranında artmış, yıllık enflasyon 11,11 puan artarak yüzde 58,94’e çıkmıştır. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 9,20 ve 8,76 puan artarak yüzde 63,52 ve yüzde 64,85 oldu. Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde bu dönemde tüm alt gruplarda artış gözlendi. Bir önceki aya göre hizmetler, gıda, temel mal, enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 3,00 olurken; 2,86; 2,60; 2,51 ve 0,14 puan arttı.

Mevsimsellikten arındırılmış verilerle bakıldığında B ve C endekslerindeki aylık artışlar bir önceki ayda ulaştığı yüksek seviyeleri korudu. B endeksini oluşturan gruplardan işlenmiş gıdada fiyat artışları bir önceki aya göre güçlenirken, hizmetler ve temel mallarda yüksek seyrini sürdürdü.

Hizmet fiyatları ağustos ayında yüzde 9,19 oranında artarken, grup yıllık enflasyonu 9,92 puan artışla yüzde 79,57’ye ulaştı. Bu dönemde fiyat artışları alt gruplara yayılarak ulaştırma hizmetlerinde daha fazla ön plana çıkmıştır. Akaryakıt fiyatlarındaki keskin artışın etkisiyle 2003 bazlı endekste aylık en yüksek artış yüzde 27,62 ile ulaştırma hizmetleri fiyatlarında gerçekleşti. Bu gelişmede, karayoluyla şehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatlarının yanı sıra yönetilen-yönetimli kalemler (otobüs ve taksi ile şehir içi yolcu taşımacılığı ve havayolu ile yolcu taşımacılığı) fiyatları belirleyici oldu. Restoran-otel alt grubunda güçlü bir şekilde devam eden fiyat artışları Ağustos ayında da devam etmiş, restoran-otel grubunda yıllık enflasyon yüzde 7,09 oranında artarak yüzde 89,31’e ulaşmıştır. Kira alt grubunda aylık artış güçlenerek yüzde 7,90’a, yıllık enflasyon ise yüzde 87,78’e yükseldi. Diğer hizmetler alt grubunda fiyatlar yüzde 7,19 oranında artarken, bu gelişmede ana kalemler kişisel ulaşım araçlarının bakım onarımı, sağlık hizmetleri ve eğlence-kültür hizmetleri oldu.

Yıllık temel mal enflasyonu 7,72 puan artarak yüzde 51,97’ye yükseldi. Döviz kuru geçişkenliği yüksek olan temel malların tüm alt gruplarında yüksek fiyat artışları yaşandı. Bu dönemde dayanıklı tüketim malları alt grubunda fiyatlar yüzde 7,82 oranında artarken, otomobil, beyaz eşya ve mobilya fiyatlarında önemli artışlar gözlendi. Diğer temel mal grubunda ise ilaç referans euro kuru ve vergi ayarlamasındaki güncellemenin etkileri devam ederken, fiyatlarda genel olarak yüzde 9,92 oranında artış kaydedildi. Giyim ve ayakkabı grubunda fiyatların mevsimsel eğilimin (yüzde 8,25) aksine artmasıyla yıllık enflasyon yüzde 29,96’ya yükseldi.

Ağustos ayında enerji fiyatları yüzde 14,23 oranında artarken, grup yıllık enflasyonu 16,89 puan artarak yüzde 14,03’e yükseldi. Grubun aylık fiyat artışında uluslararası enerji fiyatlarındaki artışın yanı sıra geçtiğimiz ayın ortasında gerçekleşen vergi artışının etkisinin devam etmesi belirleyici oldu. Bu görünüm altında akaryakıt ve tüpgaz kalemleri aylık bazda sırasıyla yüzde 26,11 ve yüzde 23,93 oranında arttı. Ayrıca ağustos ayında musluk suyu fiyatları yüksek oranda (yüzde 7,43) arttı.

Ağustos ayında gıda ve alkolsüz içecek fiyatları yüzde 8,48 oranında artarken yıllık enflasyon 12,14 puan artarak yüzde 72,86’ya yükseldi. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 13,93 puan artarak yüzde 93,64’e, işlenmiş gıdada ise 11,02 puan artarak yüzde 57,80’e yükseldi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, bu dönemde taze meyve sebze fiyatlarında meyve fiyatlarının öncülüğünde belirgin bir artış yaşandığına işaret etmektedir. İşlenmemiş gıda grubunda bu dönemde meyve ve sebze hariç yumurta ve kuruyemiş fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. İşlenmiş gıda grubunda aylık artış bir önceki aya göre (yüzde 11,17) güçlenirken, ekmek-tahıllar, süt ve süt ürünleri, katı-sıvı yağlar ve alkolsüz içecekler kalemleri fiyat artışlarıyla dikkat çekti.

Alkollü içecekler ve tütün ürünleri grubunda fiyatlar yüzde 3,77 oranında artarken, yıllık enflasyon 5,40 puan artarak yüzde 51,98’e yükseldi. Bu gelişmede, geçen ay yapılan vergi düzenlemesi nedeniyle yaşanan fiyat artışlarının gün ağırlıklı olarak endekse yansımasının Ağustos ayında devam eden etkileri etkili oldu.

Ağustos ayında yurt içi üretici fiyatları yüzde 5,89 oranında artarken, yıllık enflasyon 4,91 puan artarak yüzde 49,41’e yükseldi. Ana sanayi grupları itibarıyla bakıldığında yıllık enflasyon tüm alt gruplarda artarken, uluslararası enerji emtiaları ve döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak enerji üretici fiyatları aylık bazda yüzde 14,27 oranında arttı. Sektörler bazında aylık fiyat gelişmeleri incelendiğinde artışların yaygın olduğu görülürken, ham petrol ve doğal gaz, rafine edilmiş petrol ürünleri, temel eczane, kömür ve linyit, mobilya, diğer madencilik-taş ocakçılığı ve elektrik-gaz imalatı sektörler fiyat artışlarıyla öne çıktı.

Kaynak: Haber Global