Et ve Süt Kurumundan piyasaya daha etkin müdahale için ‘besi çiftliği’ hamlesi

Et ve Süt Kurumu (ESK) Genel Müdürü Mustafa Kayhan, AA muhabirine, son periyotta artan kırmızı et fiyatlarına müdahale için yürüttükleri çalışmaları hayata geçirdiklerini söyledi.

Kırmızı et piyasasına ESK aracılığıyla eser ikame ettiklerini vurgulayan Kayhan, bu sayede endüstrici ve perakendeciye eser sağladıklarını tabir etti.

Kayhan, orta vadede önlemler alınması gerektiğine dikkati çekerek, üretici ve endüstricinin entegrasyonunu sağlamak gerektiğini ve bunun için de kontratlı besiciliğin yaygınlaştırılmasının değer taşıdığını anlattı.

Orta vadeli amaçlardan birisinin de canlı stok idaresi olduğuna işaret eden Kayhan, Türkiye’nin her bölgesinde ESK kombinalarına yakın yerlerde büyükbaş hayvanların bulunacağı besi çiftlikleri kuracaklarını bildirdi.

Kayhan, şu bilgiyi verdi:

“Kendimize ilişkin Türkiye’nin birkaç bölgesinde bilhassa büyük kentlere yakın alanlarda besi çiftliği kurmayı hedefliyoruz. Canlı stok planlamasını, ya kontratlı üretimi yaygınlaştırarak ya da besi çiftlikleri oluşturarak yapmak zorundayız. Ortalama 20 bin baş hayvan olacak besi çiftlikleri kuracağız. Örneğin elimizde en az 100 bin baş canlı stokumuz olduğunda, fiyat yükseliş trendine girdiği anda piyasaya çok yüklü ölçüde mal vermek suretiyle fiyatı dengeleme imkanımız olacak. Bu çiftlik kurma projemiz en yakın müddette yatırıma girecek, birkaç vilayette de projeleri hazırladık. Hatta atıl olan çiftlikleri kiralayarak biz bu canlı stok işine mutlaka gireceğiz. Burada önceliğimiz hayvanları içeriden temin etmek.”

“Süt üreticisinin refahını artıracak fiyat dengelemesi yapılmalı”
Kırsalda mera alanlarının geniş olduğu yerlerde hayvancılığın geliştirilmesi gerektiğini lisana getiren Kayhan, süt üreticisinin refahını artıracak bir fiyat siyasetinin bölüm için kıymetli olduğunu bildirdi. Kayhan bunlar sağlandığında ette sorunun büyük ölçüde giderileceğini kaydetti.

Bazı devirlerde arz-talep istikrarının bozulduğuna dikkati çeken Kayhan, “Pandemi yahut kuraklık üzere periyotlar dengeyi bozuyor. İşte bu istikrar bozulduğu vakit beşerler gelir kaybına uğrayınca bu işi bırakıyorlar. Kırsaldan da önemli manada kentlere göç oluyor.” sözlerini kullandı.

Piyasayı daima ölçerek stratejiler belirlediklerine işaret eden Kayhan, piyasadaki arz açığını ölçüp ona nazaran önlemler aldıklarını belirtti.

Kayhan, hayvan ve karkas etlerin, üreticinin ziyanına yol açmayacak biçimde piyasaya ikame edildiğini, bunun süreklilik arz etmeyeceğini ve bir geçiş periyodu olduğunu vurguladı. Yurt dışından getirilen hayvanların yetiştirildiği çiftlikten bölüme kadar olan sürecin ESK tarafından takip edildiğine dikkati çeken Kayhan, fiyatların yükseleceği beklentisiyle arzın kısıtlanmasından ötürü spekülatif fiyat artışları yaşandığını söz etti. Kayhan, bu çeşit fiyat artışlarının ilgili kurumlar tarafından takip edildiğini lisana getirdi.

Küçük ölçekli kırmızı et üreticileri desteklenecek
Kayhan, ülkede yılda ortalama 5 milyon büyükbaş hayvan kesildiği bilgisini vererek, şunları kaydetti:

“Bunun 2 milyonu besiye alınmış kaliteli besi danasından üretilir. Ortalama karkas yükü 350 kilogramdır. Bu etin tamamı perakendeye yahut endüstriye masraf. Aslında fiyatı da belirleyen bu ettir. Kesilen hayvanların içinde büyük sayıda hayvanı olan üreticilerin hissesi şu anda yüzde 50’nin üzerinde. Türkiye’de 100 baş altı hayvanı olan besicilerin hissesinin yüzde 50’nin üzerinde olması gerekirken şu an bunun zıddı bir fotoğrafla karşı karşıyayız. Sorun olan bu. Bölümün dışından gelen işletmeler yüklü olarak ithal besi danası bağlıyor ve bulunamadığı vakit besicilik yapmıyor.”

Türkiye’de sürdürülebilir besiciliğe muhtaçlık olduğunu anlatan Kayhan, “Büyüklerin pazar hacmindeki hissesini biraz daha azaltıp, hatta büyükleri kurumla entegre edip üretime yönlendirmek, küçük ve orta ölçekli işletmelere de dayanak vererek bunların üretim içindeki hissesini artırmayı hedefliyoruz. Bu piyasa dalgalanmalarına karşı daha dirençli bir yapıdır.” dedi.

Kayhan, küçük işletmelerin gelir kaybına göz yumulmaması gerektiğini belirterek, piyasanın dalgalanmasını önlemek için anahtarın küçük aile işletmeleri olduğunu bildirdi.