Hazine Bakanlığı, BDDK, SPK ve Merkez Bankası yeni ekonomik adımları açıkladı! İşte 6 maddede yeni kararlar

Ekonomide alınan yeni önlemleri Hazine ve Maliye Bakanlığı, BDDK, SPK ve Merkez Bankası duyurdu. İşte 6 hususta iktisatta alınan yeni kararlar;

1- GELİRE ENDEKSLİ SENET (GES)

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türk lirası cinsi varlıkların teşvik edilmesi maksadıyla gelire endeksli senet ihraç edecek. Yalnızca gerçek bireylere sunulacak olan gelire endeksli senetler, ülke genelinde gerçekleştirilecek duyuru ve talep toplama süreçleri yoluyla ihraç edilecek. Senetler 3 ayda bir kupon getirisi sağlayacak, ödemede taban getiri garantisi olacak. Getiri oranı ve vade yapısı ihraç duyurusunda ilan edilecek. Senedin yatırımcıya sağlayacağı son getiri oranı, ihraç etabında bakanlık tarafından belirlenen getiri oranının, hasılat gerçekleşmeleri çerçevesinde hesaplanacak endeks kıymeti ile çarpılması yoluyla belirlenecek. Gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi talep toplama süreçleri 15 Haziran’da başlayacak.

GETİRİLERİ GÜÇLÜ OLAN KİT’LERİN GELİRLERİNE ENDEKSLİ OLACAK

Gelire endeksli devlet iç borçlanma senedi (GES) getirileri, gelir performansı güçlü olan ve bütçeye hasılat transferi yapan kamu iktisadi teşebbüslerinin (KİT) gelirlerine endeksli olacak. Yeni uygulamada, 3 ayda bir ödenecek kuponlar için uygulanacak taban getiri garantisi sayesinde, vatandaşların gelir hisselerindeki değişimlerden olumsuz etkilenmesi önlenecek. Bununla birlikte, GES’lere husus KİT’lerden bütçeye aktarılan hasılat performansı beklenenin üzerinde geldiğinde yatırımcılara ek getiri sunulacak.

2- TÜKETİCİ KREDİSİNE VADE SINIRI

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), tüketici kredilerinde genel vade hududunu 50 bin ila 100 bin lira ortasında değişen fiyatlar için 24 ay, 100 bin liranın üzerindeki fiyatlar için 12 ay olarak belirledi. BDDK, Hazine ve Maliye Bakanlığınca açıklanan adımlar kapsamında, finansal istikrarın güçlendirilmesine yönelik önlemleri duyurdu. Buna nazaran Heyet, tüketici kredilerine ait genel vade hududunun, kredi meblağı 50 bin liranın üzerinde 100 bin liranın altında olan krediler için 24 ay, 100 bin liranın üzerinde olan krediler için 12 ay olarak belirlenmesine karar verdi.

3- KREDİ KARTLARININ MİNİMUM ÖDEME MEBLAĞI DEĞİŞTİ

Kurum, limiti 25 bin liranın altında olan kredi kartları için taban ödeme meblağının periyot borcunun yüzde 20’si; limiti 25 bin liranın üstünde olan kredi kartları için taban ödeme fiyatının devir borcunun yüzde 40’ı olarak belirlenmesine karar verdi.

BDDK, devam etmekte olan çalışmalar hakkında şunları kaydetti:

“Konut kredilerinde kredi kıymet oranının meblağ bazlı farklılaştırılması, ticari krediler başta olmak üzere selektif yaklaşımın uygunlaştırılması emeliyle kredilerin yatırım ve ihracat üzere üretken alanlara yönlendirilmesi, yurt dışı yerleşiklerle türev süreç gerçekleştiren hukukî bireylere kullandırılacak kredilerin risk tartısının artırılması ve yurt dışı yerleşiklere tahsisli swap imkanının getirilmesi konularında gerekli adımlar acilen atılacaktır.”

Düzenleme öncesinde tüketici kredilerinde genel vade sonunu 50 bin lira altındaki meblağlar için 36 ay, 50 bin liranın üzerindeki fiyatlar için ise 24 ay vade olarak uygulanıyordu.

4- EMTİA PAZARI KURULDU

Sermaye Piyasası Şurası (SPK), Borsa İstanbul nezdinde Emtia Pazarı’nın kurulduğunu ve altın sertifikası ihracına ait çalışmalara başlandığını bildirdi. SPK, Hazine ve Maliye Bakanlığınca açıklanan adımlar kapsamında, finansal istikrarın güçlendirilmesine yönelik önlemleri duyurdu. Buna nazaran Heyet, Borsa İstanbul nezdinde Emtia Pazarı’nın kurulduğunu ve altın sertifikası ihracına ait çalışmalara başlandığını söz etti.

EMTİA YATIRIMCISI SÜREÇLERİNİ YURT İÇİNDE YAPABİLECEK

BIST bünyesinde kurulan Emtia Borsası ile emtia yatırımı yapmak için yurt dışına gitmek zorunda kalan yatırımcının, süreçlerini yurt içinde yapabilmesi sağlanmış olacak. Bu pazar sayesinde yurt içinde ihracı yapılmış altın sertifikaları alınabileceği üzere demir, çelik, gümüş, bakır üzere emtiaların ihracı halinde süreç görmesi için altyapı oluşturuldu.

Yurt dışı borsalarda halka arz için başvuran şirketler bu süreç için SPK’ye ihraç fiyatı ödemek zorunda iken, alınan kararla bu şirketler bahsi geçen fiyatı ödeme yükümlülüğünden kurtularak, şirketlerini büyütmek için yurt dışında elde ettikleri halka arz kaynaklarını şirketlerine aktarmada kolaylık yaşayacak.

5- HALKA ARZLARDA FİYAT İNDİRİMİ

Yurt içinde gerçekleştirilen halka arzlarda yurtdışından fon teminini özendirmek ve şirketlerin yurt dışında sermaye piyasası aracı ihracı yoluyla fon temin etmelerini teşvik etmek maksadıyla ilgili ihraçlarda Sermaye Piyasası Konseyi (SPK) tarafından tahsil edilen fiyatlarda indirime gidildi.

Yurt içinde halka arz olacak şirketler, yabancı yatırımcıdan kaynak sağlarlarsa, sağladıkları kaynak büyüklüğüne nazaran SPK’ye ödeyecekleri kayıt fiyatında yüzde 90’a varan indirim sağlayacak. Sağlanan bu kaynakla şirketler yurt dışı roadshow ve gibisi tanıtım faaliyetlerini finanse edebilecek. Kararda yer alan diğer bir ögeyle da şirketlerin SPK kararlarına nazaran, yurt dışından sağlayacakları kaynaklar için çıkarmış oldukları borçlanma senetleri ve benzeri sermaye piyasası araçları için SPK’ye ödenen fiyatlarında yarı yarıya indirim sağlandı.

İNDİRİM ORANLARI

SPK tarafından yapılan mevzuyla ilgili açıklamada, halka açık olmayan şirketlerin yalnızca sermaye artırımı yoluyla hisselerinin birinci sefer halka arz edilmesi süreçlerinde Şura fiyatlarında değişikliğe gidildiği aktarılarak, yurtdışı yatırımcılara tahsis edilen ve satışı yapılan fiyatın sermaye artımına bahis hisselerin nominal pahasının en az yüzde 20’sine tekabül etmesi durumunda yüzde 50, yüzde 40’ına tekabül etmesi halinde ise yüzde 90 indirime gidilmesinin kararlaştırıldığı belirtildi. Açıklamada, bu cins müracaatların öncelikli süreçlerden sayılarak acilen sonuçlandırılacağı tabir edilerek şunlar kaydedildi:

“Yurtdışında ihraç edilecek hisse dışındaki sermaye piyasası araçları ihraçlarında alınacak Konsey fiyatlarında yüzde 50 indirime gidilmesine, halka açık olmayan şirketlerin yurtdışında hisselerinin ihraç edilmesi süreçlerinde Şura fiyatı alınmamasına karar verilmiştir.”

6- TCMB’DEN ZARURÎ KARŞILIK ADIMI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk lirası cinsinden ticari nitelikteki nakdi kredilere yüzde 10 seviyesinde uygulanan zarurî karşılık oranını yüzde 20’ye yükseltti. TCMB, resmi sitesinde yabancı para yükümlülükler için Türk lirası cinsinden menkul değer tesisi ve mecburî karşılıklar hakkında basın duyurusu paylaştı. Duyuruda, geçen ayki Para Siyaseti Şurası metninde kıymetlendirme süreçleri tamamlanan teminat ve likidite adımlarının devreye alınacağının kamuoyu ile paylaşıldığı hatırlatıldı.

Duyuruda, şunlar kaydedildi:

“24 Haziran’da devreye alınacak olan teminat havuzunda Türk lirası sabit değerlerin tartısını arttıran uygulamayı tamamlayıcı nitelikte bir uygulama olarak bankalar, yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonlarına karşılık ek olarak Türk lirası cinsinden uzun vadeli sabit faizli menkul değer tesis edeceklerdir. Bu uygulama ile liralaşma stratejisi kapsamında para siyasetinin aktifliğinin arttırılması amaçlanmaktadır. Birinci tesis 29 Temmuz tarihinde gerçekleşecektir. Finansal istikrarın desteklenmesi gayesiyle 23 Nisan 2022 tarihli basın duyurusuyla paylaşılan Türk lirası cinsinden ticari nitelikteki nakdi kredilere yüzde 10 seviyesinde uygulanan mecburî karşılık oranı yüzde 20’ye yükseltilmiş olup, tesisi 8 Temmuz’da gerçekleşecektir.”

Öte yandan bugünkü Resmi Gazete’de “Yabancı Para Yükümlülükler İçin Türk Lirası Cinsinden Menkul Değer Tesisi Hakkında Tebliğ” de yayımlandı. Bildirimde menkul değer tesisine tabi yükümlülük meblağının hesaplanması, menkul değer tesis oranı, müddeti, yaptırım uygulanması ve istisnai haller üzere ayrıntılar yer aldı.

Buna nazaran, hesaplanan yükümlülük fiyatı için menkul değer tesis oranı yüzde 3 olarak belirlendi. Ayrıyeten Merkez Bankasınca belirlenen yol ve temellere nazaran bankalarca hesaplanacak gerçek ve hukukî kişi yabancı para mevduat/katılım fonundan vadeli Türk lirası mevduat/katılma hesabına dönüşüm oranına nazaran ek olarak menkul değer tesis edilecek. Ek edilecek menkul değer tesis oranı gerçek ve hükmî kişi dönüşüm oranı başka ayrı olmak üzere yüzde 5’in altında kalan bankalar için 7 puan, yüzde 5-10 ortasında olan bankalar için 2 puan olacak.

Bankalarca; menkul değerlerin müddetinde tesis edilmemesi yahut eksik tesis edilmesi, yapılacak incelemeler sonucu tesis edilecek menkul değerlerin eksik hesaplandığının tespit edilmesi hallerinde, eksik tesis edilen menkul değerlerin 3 katı meblağında ABD doları cinsinden mevduat, Merkez Bankası nezdinde açılan bloke hesaplarda menkul değerlerin eksik tesis edildiği müddetler dikkate alınarak faizsiz olarak tutulacak. Faizsiz mevduat tutulmaması halinde eksik tesis edilen meblağlara tesis mühleti temel alınarak cezai faiz uygulanacak. Cezai faiz oranı, tesis periyodunun birinci günü Merkez Bankasının ilan ettiği en yüksek gecelik borç verme faiz oranının 1,50 katsayısıyla çarpımı sonucu hesaplanan oran olacak. Bildirim, 24 Haziran’da yürürlüğe girecek.