İAE’nin yeni standı “Meşgul Şehir” 10 Ocak’ta açılıyor

İstanbul Araştırmaları Enstitüsü 2023’e, Cumhuriyet’in kuruluşunun çabucak öncesini, İstanbul’un işgal yıllarını mercek altına alan bir stantla giriyor. Cumhuriyet’in 100. yılında, 10 Ocak 2023 tarihinde açılacak olan sergi “Meşgul Kent: İşgal İstanbul’unda Siyaset ve Gündelik Hayat, 1918–1923” adını taşıyor; kentin hayatında sıra dışı, çalkantılı bir periyodu güçlü bir arşiv çalışması eşliğinde anlatıyor.

Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün yeni standı, Birinci Dünya Savaşı’nın akabinde İngiliz, Fransız ve İtalyan orduları tarafından işgale uğrayan İstanbul’u yazılı ve görsel arşivlerin ışığında izleyiciye aktarıyor. Kasım 1918 – Ekim 1923 ortasında, yaklaşık beş yıl süren işgal; stantta, askeri, toplumsal ve kültürel boyutlarıyla ele alınıyor. Meşgul Kent: İşgal İstanbul’unda Siyaset ve Gündelik Hayat, 1918–1923 başlıklı stant, Daniel-Joseph MacArthur-Seal ve Gizem Tongo’nun küratörlüğünde, memleketler arası bir müşavere konseyiyle birlikte hazırlandı. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü arşivinin yanı sıra, Türkiye, Fransa, İngiltere, Yunanistan, Ermenistan ve Rusya’daki çeşitli kütüphane, arşiv ve koleksiyonlardan seçilmiş, birçoğu birinci sefer sergilenecek evraklar ortasında, resmi yazışmalardan fotoğraflara, sinema ve fotoğraflara, bir dizi yazılı ve görsel materyal yer alıyor.

Kim kalacak, kim yönetecek

Meşgul Şehir, işgal yılları boyunca sadece siyasal manada değil, toplumsal ve kültürel manada da daima bir hareketlilik halinde olan İstanbul’a ayna tutuyor. İstanbul o yıllarda sözün her anlamıyla meşgul [Ar. Diğeri tarafından kullanılır, işletilir, çalıştırılır durumda olan, tutulmuş, işgal edilmiş] bir kentti. Kimin kentte kalacağı ve kenti kimin yöneteceği söylenti ve spekülasyon hususlarıydı ve bunlar İtilaf devletleri liderlerinin, birbirini izleyen Osmanlı kabinelerinin ve Ankara Hükümeti’nin çelişen beyanlarıyla daha da şiddetleniyordu.

Şehrin sakinleri, şiddeti ve işgali protesto eden kitlesel aksiyonlara; daha yeterli fiyat ve şartlara erişmek umuduyla yapılan ve tramvay, vapur, havagazı hizmetlerini felç eden grevlere; savaş kabahati işlemekle, veyahut da İtilaf devletlerine yahut padişaha karşı gelmekle suçlanan subay ve görevlilerin meskenine yapılan seher vakti baskınlarına; kahvehane müdavimlerinin silah ve yasak neşriyat nedeniyle aranma ve tutuklanmasına; İtilaf devletlerinin askerleriyle siviller ortasında barlarda ve genelevlerde kopan arbedelere; silahlı çetelerce işlenen cinayetlere, linçlere ve adam kaçırmalara şahit oluyor yahut katılıyordu. Bu çalkantının ortasında beşerler hayatlarını ve diğerlerininkini güzelleştirmek için çabalamaya devam ediyordu. Okullar, kurumlar ve cemaat dernekleri kuruluyor; türlü yetenekli şahısların ve hamilerin katkılarıyla konserler ve stantlar düzenleniyor; yeni siyasal, edebi ve sanatsal fikirler canlı basın ve yayın hayatının sayfalarını renklendiriyor; hayır kurumları mültecilere, savaş malullerine, yetimlere ve kentin fakirlerine takviye olmak için para topluyordu.

İşgal 1923 yılının Ekim ayında sona erdiğinde, Türkiye Cumhuriyeti kurulmak ve kent apayrı bir periyoda girmek üzereydi.

Meşgul Kent: İşgal İstanbul’unda Siyaset ve Gündelik Hayat, 1918–1923 başlıklı stant, 10 Ocak – 26 Aralık 2023 tarihleri ortasında Beyoğlu, Tepebaşı’ndaki İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde ziyarete açık olacak.

Beyoğlu Tepebaşı’ndaki İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Galerisi, Pazar günleri hariç haftanın her günü 10.00 – 19.00 saatleri ortasında gezilebilir. 

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı