IEA: Uluslararası gaz piyasalarında Çin ve Rusya belirsizliği nedeniyle sıkışıklık sürüyor

Çin’in sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) talebi ve Rusya’dan gaz akışında daha fazla kesinti olmasına yönelik belirsizlikler nedeniyle, memleketler arası doğal gaz piyasalarında sıkışıklık devam ediyor.

Uluslararası Güç Ajansı’nın (IEA) doğal gaz piyasasındaki 2022 gelişmelerini ve 2023’e ait öngörüleri içeren Gaz Piyasası 2023 – 1. Çeyrek Raporu yayımlandı. Rapora nazaran, geçen yıl global doğal gaz tüketimindeki yüzde 1,6’lık azalışa karşın, piyasadaki arz sıkışıklığı devam etti.

Enerji krizinin merkezindeki Avrupa’da ise doğal gaz talebi 2022’de yüzde 13 ile tarihteki en süratli düşüşünü kaydetti. Kelam konusu düşüşte, hükümetlerin güç krizine karşı aldıkları acil tedbirler, sanayi üretimindeki daralma, tüketicilerin tüketimlerini kısması ve ılıman hava şartları tesirli oldu.

Kuzey Amerika’nın doğal gaz tüketimi ise yüzde 4,4 yükseliş gösterirken, bu büyüme ABD’nin gaz tüketimindeki artış, Kanada’da gaz santrallerinin ve sanayi tüketiminin yükselmesinden kaynaklandı.

Asya’nın doğal gaz talebi ise Çin’deki Kovid-19 kısıtlamaları ve ılıman hava kurallarına bağlı olarak yüzde 2 geriledi. Çin’in doğal gaz talebi 2022’de yüzde 1 azalırken, Japonya LNG ithalatındaki yüzde 3 daralmaya karşın dünyanın en büyük LNG ithalatçısı unvanını korudu.

Geçen yıl LNG ticareti ise yüksek fiyatların tesiriyle tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gördü ve bir evvelki yıla nazaran ikiye katlanarak 450 milyar dolara ulaştı. Avrupa, Rus gazını LNG ile ikame etmesi nedeniyle, global LNG ticaretindeki büyümenin itici gücü oldu. Avrupa’nın gaz ithalatı 2022’de yüzde 63 büyüdü.

Rusya’nın Avrupa Birliği’ne (AB) doğal gaz tedariki 2022’de bir evvelki yıla nazaran yarıdan fazla, yani 78 milyar metreküp azaldı.

Fiyatlar bu yaz sürdürülemez düzeye ulaşabilir

Avrupa’da doğal gaz fiyatları ve Asya’da LNG fiyatları geçen yıl rekor düzeye ulaştı. Avrupa’da fiyatların artışına Rusya’dan gaz tedarikinin düşmesi ve bu açığın LNG ithalatıyla kapatılması yol açtı.

IEA’ya nazaran, doğal gaz fiyatları tarihi düzeyleri görmesinin akabinde son aylarda düşüşe geçmesine karşın, bu durum bilhassa Çin’in LNG talebindeki artışla değişebilir.

Dünyanın en büyük doğal gaz ithalatçısı olan Çin’in LNG talebinin Kovid-19 kısıtlarının kaldırılmasıyla bu yıl yüzde 10 artması beklenirken, yeniden de öngörülere ait belirsizlikler bulunuyor.

Fiyatların düşmeye devam etmesi ve genel ekonomik aktivitenin artması durumunda Çin’in LNG gaz talebindeki artışın yüzde 35’i bulabileceği iddia ediliyor.

Çin’in gaz talebindeki beklenen artışın milletlerarası piyasalarda rekabetin kızışmasına ve bu yaz doğal gaz fiyatlarının sürdürülemez düzeylere ulaşmasına yol açabileceği öngörülüyor. Bu durum bilhassa Avrupalı alıcılar için risk oluşturuyor.

“Çin, 2023’ün büyük bilinmezi”

Öte yandan, global gaz talebinin bu yıl yatay seyretmesinin beklenmesine karşın, Rusya’dan gaz akışına yönelik belirsizlikler ve dalgalı fiyatların ekonomik tesirleri nedeniyle, gaz piyasalarındaki sıkışıklığın devam edeceği öngörülüyor.

IEA Güç Piyasaları ve Güvenliği Yöneticisi Keisuke Sadamori, rapora ait değerlendirmesinde, geçen yılın global gaz piyasaları için harikulâde bir periyot olduğunu belirterek, “Özellikle ılıman kış şartlarının ve talep düşüşünün yaşandığı Avrupa’da fiyatlar şu anda yönetilebilir düzeye dönüyor. Çin, 2023’ün büyük bilinmezi. Global LNG talebinin Kovid-19 öncesi düzeyine dönmesi yalnızca memleketler arası piyasalardaki rekabeti kızıştıracak ve kaçınılmaz halde fiyatları yükseltecek.” sözlerini kullandı.