İş Dünyasına 20 Maddelik Yol Haritası

“Güçlü Dayanışma, Mesleksel Gelişim” diyerek faaliyetlerini yürüten İnsan Kaynakları Meslek Derneği (İKMD), merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan, 10 vilayetimizde can kayıpları ve yıkıma yol açan zelzele felaketinin akabinde çalışma hayatına yönelik 20 unsurluk bir bildirge yayınladı. 

Uzun vadeli tahlillerin kıymetine dikkat çeken İKMD, hazırladıkları 20 unsurluk bildirgeyle, olağan yaşama dönüş için şimdiden planlamaların başlatılmasını ve gerekli düzenlemelerin vakit kaybetmeden yapılmasını öneriyor. Tüm afet durumları için patronun ve çalışanların haklarını belirleyen hususların çalışanların kontratlarına tanımlanması gerektiğinin altının çizildiği bildirge, depremzedelerin tekrar iş hayatına ahenk sağlamalarına yardımcı olmak, patronların ve kamu kurumlarının bu şiddetli süreçte depremzedelere dayanak olmalarını teşvik etmek ismine iş dünyasına yönelik bir yol haritası sunuyor. 

“Toparlanma vakit alacaktır” 

İnsan Kaynakları Meslek Derneği Kurucu Lideri, MAN Türkiye A.Ş. İnsan Kaynakları Direktörü Mustafa İskifoğlu, hazırladıkları bildirgeye ait yaptığı açıklamada, “Dünya çapında ülkeler, felaketlerden ders aldıkça, afet idaresi uygulamalarını yenilediler. Bir sonraki afetin ne olacağını ve ne vakit geleceğini bilmiyoruz, lakin hayatta kalmak ve tesirini en aza indirmek için harekete geçebiliriz. 6 Şubat’ta yaşadığımız sarsıntı, yalnızca maddi kayıplara neden olmakla kalmamış, tıpkı vakitte yüzbinlerce insanın hayatını etkilemiştir. İnsan Kaynakları Meslek Derneği olarak depremzedelerin hayatlarını tekrar kurabilmeleri için işe ve olağan hayata geri dönmelerine yardımcı olmak, bizim öncelikli amacımızdır. Bu süreci hızlandırmak ve desteklemek ismine İKMD İdare Heyeti, İcra Heyeti ve İKMD üyesi İnsan Kaynakları profesyonelleri ile 20 unsurluk yol haritasını içeren bir bildirge hazırladık” dedi.

“İşyerimizi zelzeleye hazırlamak, konutumuzu hazırlamak kadar önemlidir” 

İnsan Kaynakları Meslek Derneği İcra Konseyi Üyesi, Stratejik İdare Danışmanı Canan Duman her şirketin tüm çalışanlar tarafından açıkça bilinen acil hareket, tahliye planlarına sahip olması ve bunları uygulaması gerektiğini hatırlatarak, “Depremler meskende yahut işte büyük hasara neden olabileceğinden, kimsenin ziyan görmemesi için evvelce planlama yapmak panik ve kaostan kaçınmaya yardımcı olur. Hazırlık anahtardır. Ne yazık ki, birçok işletme bu cins bir doğal afete hazırlıklı değil ve çalışanlarını risk altında bırakıyor. Halbuki işyerlerini hazırlamak, konutumuzu hazırlamak kadar değerlidir. Şimdiden planlama yapmak, çalışanların güvenliğini artırabilir ve olaydan sonra iş sistemlerinin çalışır durumda kalmasına yardımcı olabilir. Sarsıntıya hazırlanmanın vakti gelecek hafta yahut gelecek ay değil, ‘hemen’dir” formunda konuştu. İşletmelerin afet fonu oluşturmasına da vurgu yapan Duman; “Şirketler, pandemide de tecrübe ettiği üzere faaliyetlerini aksatacak bir olay ya da afet gerçekleşmeden evvel gelir elde edememe durumuna karşılık olarak bir kenara bir afet fonu ayırmalıdır” dedi.    

İnsan Kaynakları Meslek Derneği Deklarasyonu:

1. İşverenler ve kamu kurumları, çalışanların iş kontratlarına tüm afet durumları (deprem, sel, yangın, salgın vb.) için patronun ve çalışanların haklarını belirleyen unsurları tanımlamalıdır.
2. İşverenler zelzelede işini kaybedenlere yönelik öncelikli istihdam siyasetlerini belirlemeli, işe alımlarda zelzeleden etkilenenlere öncelik verilmelidir.
3. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30. unsurunda yer alan; 50 ve üzerinde personel çalıştıran özel dal iş yerlerinde yüzde üç engelli çalıştırma yükümlülüğü üzere depremzedeler için de patronlara makul bir oranda depremzede çalıştırma yükümlülüğü getirilmelidir.
4. 7103 ve 7166 sayılı kanunlar kapsamında 4447 sayılı Kanun’a eklenen süreksiz 19. hususta olduğu üzere depremzedeler için fiyat dayanağı ve sigorta prim dayanağı uygulaması hayata geçirilmelidir.
5. 6486 sayılı Kanun kapsamında yer alan 6 puanlık bölgesel teşvik uygulaması, zelzele felaketinin yaşandığı 10 vilayette tekrar uygulanmaya başlanmalıdır.
6. Afet bölgesindeki demografik yapıyı korumak için sarsıntıdan etkilenen 10 vilayette istihdam şartlarının sağlanmasına yönelik teşvik ve çalışmalar acilen başlatılmalı, sarsıntı bölgesinde ziyan gören işletmeler desteklenmelidir. 
7. İşverenlerin halihazırda var olan yatırım planlarını afet bölgelerinde gerçekleştirmeleri durumunda ek teşvikler sağlanmalıdır.
8. Depremzedeler için COVID-19 Zorlayıcı Sebep Gerekçeli Kısa Çalışma Ödeneği uygulaması üzere tekrar kısa çalışma ödeneği uygulaması başlatılmalıdır.
9. 5510 sayılı Kanun’un Ek 23. hususunda yer alan, maden işlerinde meydana gelen iş kazaları sonucunda vefat eden sigortalının; genel sıhhat sigortası primi dâhil kendi sigortalılığı nedeniyle prim ve prime ait her türlü borçların terkin edilmesi ve mevt tarihinde sigortalıya ait kurallar aranmaksızın hak sahiplerine aylık bağlanması uygulaması sarsıntı felaketinde hayatını kaybedenlerin hak sahipleri için de uygulanmalıdır.
10. Depremden etkilenen vilayetlerde gereksinim duyulacak işgücü için İş-Kur vilayet müdürlüklerinde müracaat merkezlerinin oluşturulması, afet bölgesinde faaliyet gösteren patronlar için tüm ulusal ve mahallî iş arama sitelerinde fiyatsız işe alım ilanlarının yayınlanması sağlanmalıdır.
11. Türkiye İş Kurumu’nda depremzedelere yönelik farklı özgeçmiş havuzu oluşturulmalı ve önceliklendirilmelidir.
12. İstihdam sürecinde mesleksel eğitime ve yetkinliğe muhtaçlık duyan depremzedeler için özel burslar sağlanmalı ve özel ek kontenjanlar tanımlanmalıdır.
13. Özel sıhhat sigorta şirketleri ve Sıhhat Bakanlığı tarafından, sıhhat sigortalarını destekleyici siyasetler belirlenmeli, depremzedelerin ve birinci derece yakınlarının 1 yıl boyunca sıhhat sarfiyatları karşılanmalıdır.
14. Şirketler elementer (hayat dışı) sigortalı olmaya özendirilmeli, sigortalı olan işletmelerin mevcut sigorta poliçeleri incelenerek afet durumlarını kapsayacak biçimde genişletilip güncellenmesi sağlanmalıdır.
15. İşverenler afet prosedürlerini oluşturmalı, tıpkı ve nakdi yardımlar (kira, taşınma, eşya, erzak yardımı vb.), idari müsaade, afete yönelik ek ödenek bütçe/fonları (eğitim, sıhhat, uzaktan çalışma, vb.) belirlenmelidir. Belirlenecek bu yardımlara ait patronları teşvik etmek ismine gelir vergisi ve sigorta primleri açısından muafiyet uygulanması sağlanmalıdır.
16. Depremzedeler için uzaktan çalışma modelleri hayata geçirilmelidir. 
17. İşverenlerce depremzedelere yapılan her türlü nakdi ve/veya birebir yardımlara depremzedelerin vergi dilimlerinin değişmemesi ve yıl içerisinde daha yüksek oranda vergi kesintisi uygulanarak mağduriyet oluşmaması ismine gelir vergisi ve sigorta primleri açısından muafiyet uygulanmalıdır.
18. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 40. hususunda yer alan; “iş yerinde bir haftadan fazla mühlet ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler hasebiyle çalışamayan yahut çalıştırılmayan çalışana bu bekleme müddeti içinde bir haftaya kadar her gün için yarım fiyat ödenmesi” kararındaki 1 haftalık mühlet depremzedeler için uzatılmalıdır.
19. İşletmelerin afet fonu oluşturması teşvik edilmelidir.
20. İşletmeler acil durum planı hazırlamaya yönlendirilmelidir.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı