İso Lideri Bahçıvan’dan 2023 Yılı Değerlendirmesi: “Ekonomik-Siyasi Risk ve Belirsizliklerin Çok Yüksek Olduğu Görülüyor”

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Lideri Erdal Bahçıvan, “Yeni yıla ait öngörüler, global büyümenin 2009 ve 2020 hariç yaklaşık son 20 yılın en düşük seviyesine gerileyeceğini gösterirken, ekonomik-siyasi risk ve belirsizliklerin ise çok yüksek olduğu görülüyor. Tüm bunlar, global şartların 2023’te ekonomimiz açısından ülke iktisadını pek de destekleyici olmayacağına, bunun ötesinde dışarıdan gelecek negatif etkenlere hazırlıklı olmamız gerektiğine işaret ediyor” dedi.

İSO Meclisi’nin aralık ayı olağan toplantısı, “2022’yi Geride Bırakırken Dünyada ve Türkiye’de Ekonomik Görünüm, Endüstrimiz İsmine 2023’ten Beklentiler” ana gündemi ile Odakule Fazıl Zobu Meclis Salonu’nda yapıldı. Meclisin açılış konuşmasında Bahçıvan 2023 yılına dair değerlendirmeler yaptı. Bahçıvan’ın konuşması özetle şöyle:

“2022 BİRÇOK RİSK BAŞLIĞINI DA 2023’E DEVRETTİ: 2022 kaotik bir yıl oldu. Pandemi ve savaştan çıkan derslerle ülkeler hem tedarik zincirlerine hem de sanayi ve ticaret siyasetlerine dönük gözden geçirme süreçlerini hızlandırdı. 2022 yılı, birçok risk başlığını da 2023’e devretti. Bilhassa ABD’nin yıl içerisinde devreye aldığı Enflasyonu Düşürme Yasası, yarı iletkenlerin üretimine dönük CHIPS Yasası ve Çin’e teknoloji ihracatına getirdiği kısıtlamalar, önümüzdeki yıllarda iktisadın şekillenişi açısından çok tartışılacak. Yeniden Avrupa’nın karşı karşıya kaldığı güç krizinin akabinde, güç güvenliği de öncelikli gündemlerinden biri olacak.

RİSK VE BELİRSİZLİKLER ÇOK YÜKSEK: Kısacası, yeşil güç dönüşümü ile dijitalleşme üzere alanlarda, spesifik olarak yarı iletkenler üzere kritik eserlerde ve teknolojik dönüşümün gerektirdiği nitelikli insan gücü üzerinde çok daha sert bir global rekabet ortamına şahit olacağız. Dünyanın önde gelen ekonomileri ortasında başta doğal kaynaklar, siber güvenlik ve savunma alanları olmak üzere ‘kendine yeterlilik’ için çok daha ağır bir gayretin yaşanması ve bu alanlarda büyük ölçekli yatırımlara devasa kaynakların ayrılması kimseyi şaşırtmamalı. Bu bağlamda, sanayi siyasetlerinin ülkeler açısından taşıdığı kıymetin çok daha fazla artması kaçınılmaz. 2022’nin bize gösterdiği bir öteki gerçek de bu. Özetle, yeni yıla ait öngörüler, global büyümenin 2009 ve 2020 hariç yaklaşık son 20 yılın en düşük seviyesine gerileyeceğini gösterirken, ekonomik-siyasi risk ve belirsizliklerin ise çok yüksek olduğu görülüyor. Tüm bunlar, global şartların 2023’te ekonomimiz açısından ülke iktisadını pek de destekleyici olmayacağına, bunun ötesinde dışarıdan gelecek negatif etkenlere hazırlıklı olmamız gerektiğine işaret ediyor.

PARA SİYASETİ İKİLİ GÖRÜNÜM SUNDU: Türkiye İktisat Modeli çerçevesinde, siyaset faizi yılı yüzde 9 ile tek haneli düzeyde tamamladı ve kredi düzeneğine dönük çok sayıda düzenleyici adım devreye alındı. İSO olarak kredilerin üretim, yatırım, istihdam ve ihracat üzere sürdürülebilir büyüme açısından yaşamsal alanlarda kullandırılması amacını destekliyoruz. Öteki yandan, yeniden birebir önlemler, sanayicilerimizin finansmana erişimini zorlaştırdı, 2022’de genel olarak gerçek dalda finansman sorunu da artarak devam etti. Gerçekten kullandırılan tüm krediler içerisinde KOBİ’lerimizin hissesi artsa da özellikle Eximbank ve özel bankaların ticari kredi büyüme ivmesinin çok düşük seyri, sanayicimizin krediye erişimde büyük oranda zorlandığını açıkça gösteriyor. Özetle, 2022 yılında para siyasetimiz finansman maliyetinin düşürülmesi prestijiyle ‘gevşek’, lakin kredi akışının sonlandırılması bakımından da ‘sıkı’ olmak üzere ikili bir görünüm sundu. Bu durum ne yazık ki öngörülebilirliği azaltmış ve meçhullüğü de artırmıştır. Yakın vakitte açıklanacak Kredi Garanti Fonu takviyeli finansman paketlerinin, bilhassa KOBİ’lerimizi önemli ölçüde rahatlatacağını ve finansman temini meselesine bir nebze de olsa tahlil sağlayacağını umuyoruz. Gerçek dal açısından bu sıkıntıda kalıcı tahlil belirsizliklerin ortadan kalkması ve öngörülebilirliğin tesis edilmesiyle sağlanabilir.

ASGARİ FİYATIN ÜRETİM VE ÇALIŞMA BARIŞINA KATKI YAPMASINI DİLERİM: Asgari fiyata son bir yılda yapılan artırım oranı yüzde 100’e ulaştı. Buradan bir sefer daha taban fiyat artırımının; başta çalışanlarımız olmak üzere tüm kesitler için sürdürülebilir üretim ve çalışma barışına katkı yapmasını diliyorum. Birebir biçimde emeklilikte yaşa takılanlara ait düzenlemeyi de tüm kesitler merakla bekliyor. Emekli olamayan çalışanlarımızın beklentileri karşılanırken, istihdamın ve üretimin ziyan görmemesini sağlayacak, iş dünyamızın hassasiyetlerini, genç jenerasyonların geleceğine ve SGK’nın sağlıklı bir formda uzun vadeli sürdürülebilir işleyişini de gözeten optimal bir tahlil formülünün en kısa müddette kamuoyu ile paylaşılacağına inanıyorum. 2023 yılında temkinli optimistlik bizler için en hakikat tavır olacaktır. Hayallerimiz, yatırım ve büyüme iştahımız dinamizmini kesinlikle muhafazalı lakin denetimi de elden kaçırmamak gerekiyor.”