İstanbul Bilgi Üniversitesi ‘Çocukların Korunmasına Ait Lahey Sözleşmesi’ bahisli milletlerarası konferans düzenledi

Bu yıl 25. yılını kutlayan İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi,

‘La Haye Devletler Hukuku Konferansı’ iştirakinde ‘Her İstikametiyle 1996 Tarihli Çocukların Korunmasına Ait Lahey Mukavelesi ‘ başlıklı bir konferans düzenledi. Konferansta milletlerarası özel hukuk alanında çalışmalar yürüten İngiltere ve Almanya’dan yargıçlar ve milletlerarası uygulayıcılar kelam aldı

Bu yıl 25. yılını kutlayan İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi, ‘La Haye Devletler Hukuku Konferansı’ iştirakinde “Her Tarafıyla 1996 Tarihli Çocukların Korunmasına Ait Lahey Sözleşmesi” başlıklı memleketler arası bir konferans düzenledi. Konferansta memleketler arası çocuk kaçakçılığı, çocukların korunma hakkı, velayet üzere çocuklarla ilgili hususlarda milletlerarası alanda türel işbirliği sağlayan “1996 Tarihli Çocukların Korunmasına Ait Lahey Sözleşmesi”nin farklı boyutları ele alındı ve mukaveleye ait türel uygulamalar ortaya konuldu.

‘Her Tarafıyla 1996 Tarihli Çocukların Korunmasına Ait Lahey Sözleşmesi’ konferansı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Cemile Demir Gökyayla’nın açılış konuşmasıyla başladı. Demir Gökyayla, “Türkiye 2017 yılında 1996 Tarihli Çocukların Korunmasına Ait Lahey Sözleşmesi’ne taraf oldu. Mukavele Türkiye’de 5 yıldır yürürlükte olmasına karşın uygulamada kontrattan gereğince istifade edilemediğine ait bir müşahedemiz oldu. Örneğin en son çalışmalarımızda yayınlanmış bir Yargıtay kararına yahut istinaf mahkemesi kararına rastlamadık. Mukavelenin bilhassa uygulamacılarımıza tanıtılması için bu türlü bir konferansın yararlı olacağını düşündük. Bu gayeyle Lahey Memleketler arası Özel Hukuk Konferansı Daimi Ofisi ile irtibata geçtik” dedi.

‘1960’lardan 1990’lara çocuk müdafaa mantalitesi değişti’

İki oturumdan oluşan çevrimiçi konferansın birinci oturumunun moderatörlüğünü İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Milletlerarası Özel Hukuk Kürsüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Kerem Giray gerçekleştirdi. Oturumda Lahey Milletlerarası Özel Hukuk Konferansı Temsilcisi Raquel Salinas Peixoto, “1996 Tarihli Çocukların Korunmasına Ait Lahey Kontratı: Ana Çizgiler, 25 Yılın Sonunda Zorluklar ve Fırsatlar” başlığı altında bir konuşma yaptı.

Peixoto, 1996 tarihli Lahey Sözleşmesi’nin genel özelliklerine ve kapsamına değindiği konuşmasında “1961 tarihli Lahey mukavelesi 1996 yılında BM Çocuk Hakları Normları’nı da kapsayacak halde güncellendi ve kontrat yeni bir düzeye ulaştı. Bu güncelleme çok daha sofistike bir sistem getirdi. Yargı yetkisinin belirlenmesi, mutad mesken kavramını getirmesi ve kimi istisnaları çok düzgün tanımlaması ile mukavele çocukların müdafaasında çok kıymetli bir boyuta sahip oldu. Mukavele ile 1960’lardan 1990’lara kadar çocuk muhafaza mantalitesinin değiştiğini görüyorsunuz. Kontratta çocuğun yüksek faydası gözetiliyor. Mukaveleye 54 taraf ülkenin dahil olması ile düzgün bir ağ oluşmuş durumda. Mukavele, velayet, bakım, müdafaa ve çocuğun mallarının korunmasına kadar geniş yelpazede muhafaza önlemleri getiriyor ve 18 yaşına kadar tüm çocukları kapsıyor. Hem idari hem de yargı makamlarına yetki veriyor. Kontrat, taraf ülkeler açısından yol gösterici nitelikte olduğundan daha fazla akit ve taraf ülke gerekiyor” dedi.

“Sözleşmenin Temel Kavramları, Merkezi Makamların Misyon ve İşlevleri” konusunda sunum yapan Almanya Federal Adalet Dairesi’nden Christian Höhn, Almanya’nın kontratla ilgili görüşlerini paylaşarak, temel uygulamaları anlattı. Höhn, “Sözleşme, Almanya’da 2011’den beri yürürlükte bulunuyor. Temel konseptler ise ‘karşılıklı güven’, ‘yargı yetkisi’, ‘geçerli yasa’, ‘tanıma ilkeleri’. Mukavele aile hukuku kapsamında, ama velayet, aile sorumluluğu ve çocuk müdafaaya odaklanıyor. Finansal mevzular ele alınmıyor. Velayet sorumluluğu ve önlem konusunda ise farklılıklar bulunuyor. Velayet sorumluluğunda ferdî bir yaklaşım kelam konusu oluyor, önlemde ise müdahale oluyor. Yani metoda ilişkin bir uygulama olarak yargı yetkisini de ele alıyor. Kontratın 30. Hususu ise, bu sorumlulukların ne olduğunu gösteriyor. Kontrat ile merkezi makam ve mahallî makam ortasında bilgi istenebiliyor. Almanya’da bu hususta özel kanunlar ve özel yetkili mahkemeler bulunuyor” dedi.

‘Sözleşme sayesinde hudut ötesi işbirlikleri ön plana çıkıyor’

İsviçre Merkezi Makam Eş Lideri, Milletlerarası Özel Hukuk Birimi’nden  Joëlle Schickel-Küng ise İsviçre’deki uygulamaları anlattı. 4 unsur olarak “uygulayıcı”, “veraset”, “acil durum tedbirleri” ve “sınır ötesi yerleştirmeler” hususlarına değinen Küng, İsviçre’nin 26 kantonal merkezi makamının, federal merkezi makamla birlikte uyum, takviye üzere misyonlar üstlendiğini belirtti. Küng, “Örneğin 32. Unsur kapsamında çocukla ilgili toplumsal raporlama hazırlıyoruz. Raporları ayrıyeten bir öbür ülkedeki meslektaşlarımıza iletiyoruz. 33. Husus kapsamında ise hudut ötesi yerleştirmelerde başka ülke mahkemeleri ile bağlantıya geçerek bilgi alışverişi yapıyoruz. Mukavele sayesinde hudut ötesi işbirliği çok fazla ön plana çıkıyor” dedi.

Emekli Hâkim İzzet Doğan’ın moderatörlüğünde gerçekleşen ikinci oturumda “Sözleşmeye Uygun Mahkemelerin Yetkisi” başlıklı bir konuşma yapan Birleşik Krallık Temyiz Mahkemesi Hâkimi Lord Justice Andrew Moylan ise kontratın sağladığı hudut ötesi işbirliğine değindi. Moylan, “Sözleşme hudut ötesi ihtilaflar konusunda tek bir yol belirliyor. Pratik ve tesirli adalet uygulamasını mümkün kılıyor ve ailelere yardımcı oluyor. Adaletin tecelli etmesini sağlıyor ve çocukların yargı yetkisinde korunmasına odaklanıyor” dedi.

“Sözleşme Uyarınca Tanıma-Tenfiz ve Mukavelenin Sağladığı Kolaylıklar” mevzu başlığında konuşan Avukat Carolina Marín Pedreño ise “Sözleşme, yargı yetkisi, işbirliği, tanıma ve tenfiz hakları sayesinde her türlü muhafaza önleminin kanunen tanınmasına hükmediyor. Bu sayede ortak bir temel belirleniyor. Memleketler arası bir dava kelam mevzusuysa çocuğa dinlenme hakkı sağlayarak çocuğun yüksek faydası gözetiliyor” dedi.

“Sözleşme Kapsamında Uygulanacak Hukuk ve Tecrübeler” başlığı altında konuşan Almanya Aile Mahkemesi’nden Hâkim Dr. Joanna Guttzeit ise, mukavele kapsamında hangi mahkeme ve hangi hukukun uygulanacağının belirlenmesinin ehemmiyetine değindi. Guttzeit, “Sözleşmede yer alan 15-22. Unsurlarda muhafaza önlemleri ile çabuk ve tesirli müdafaa sağlanması, 16. Unsurdaki velayet sorumluluğu, 21. Husustaki milletlerarası özel hukuk kanunları bize bir sistematik sunuyor. ‘Lahey Yargıçlar Ağı’ da bu çeşit uzlaşma tahlilleri için var” dedi.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı