Kanserde hızlı tanı, etkin tedavi dönemi

Kanser teşhis ve tedavisinde her geçen yıl değerli gelişmeler kaydediliyor. Moleküler patoloji alanındaki gelişmeler sayesinde artık kansere süratli teşhis konmasının yanı sıra tıpkı vakitte hangi ilacın, hangi tedavinin hastada tesirli olacağı konusunda da bilgi sahibi olunduğunu söyleyen Anadolu Sıhhat Merkezi Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Patolojinin kanser hastasının tedavi idaresine değerli katkıda bulunduğu bir başka alan ise ameliyat sırasında uygulanan frozen metodudur. Bu metot sayesinde ameliyat sırasında hastadan alınan doku, süratlice dondurulduktan sonra kesit alınıp mikroskop altında incelenerek 10-15 dakika üzere kısa bir müddette teşhis konuyor ve ameliyatı yapan doktora bilgi verilebiliyor. Böylelikle ameliyatı yapan cerrah tarafından ameliyatın gidişatı da bu bilgiye nazaran belirlenebiliyor” açıklamasında bulundu.

Patolojinin yalnızca kanser teşhisinin konduğu değil, hastalığın tedavisine ve nasıl seyredeceğine yönelik de pek çok testin yapıldığı bir branş olduğunu belirten Anadolu Sıhhat Merkezi Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Günümüzde kanserde kullanılan, amaca yönelik tedavi tekniklerinin her geçen gün artması patolojinin kanser tedavisindeki yerini ve ehemmiyetini de artırdı. Akıllı ilaçların, yalnızca bu ilaçlardan yarar görecek kanser hastalarında kullanılması gerekiyor. Bu hastalar ise patolojide yapılan birtakım moleküler testler ile belirlenebiliyor” dedi. 

Ameliyat sırasında 15 dakikada tanı

Normalde bir dokunun mikroskop altında incelenebilecek hale gelmesi için hastadan alınan dokuların, “doku takibi” denen bir süreçten geçmesi gerektiğini vurgulayan Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Bu süreç yaklaşık 12-16 saatlik bir süreç gerektiriyor. Olağanda hastadan doku alındıktan 12-16 saatlik bir müddet sonra birinci mikroskobik incelemeyi yapabiliyoruz. Frozen metodunda ise 15 dakikalık bir müddet içerisinde doku donduruluyor, kesit alınıyor, boyanıyor ve değerlendirilip teşhis konuyor. Az durumlarda bu mühlet biraz daha uzuyor fakat çoklukla 15 dakika içerisinde süreci tamamlamış, teşhis koymuş ve cerraha ameliyatın nasıl devam edeceğiyle ilgili karar vermesinde konsültan olarak yardımcı olmuş oluyoruz” diye konuştu.

Vakaların yüzde 90’ına 24-36 saat içerisinde teşhis konuluyor

Uluslararası standartlara nazaran patoloji raporu için kabul edilen ülkü müddetin bir hafta ile 10 gün ortasında olduğunun altını çizen Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Sonrasında yapılacak moleküler testler için de misal bir mühlet öngörülüyor. Lakin biz olaylarımızın yüzde 90’dan fazlasına 24-36 saat içerisinde teşhis koyuyoruz, ki bunların kıymetli bir kısmı kanser tanısı. Bilhassa kanser hastalarında patoloji raporunun kısa müddette sonuçlanması, tedavinin de kısa müddette başlamasını sağladığı için değerli. Kanser tanısı koyduktan sonra ise, yanlışsız ve faal tedaviyi belirlemek için gerekli olan moleküler testleri de bir gün ile en fazla bir hafta üzere kısa bir mühlet içerisinde sonuçlandırıyoruz” formunda konuştu.

Frozen, ameliyat sırasında uygulanan bir teşhis yöntemidir

Frozen yahut “Frozen Kesit” tekniğinin ameliyat sırasında gerçekleştirilen bir teşhis formülü olduğunu söyleyen Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Patoloji pratiğinde yer alan en sıkıntı ve özellikli işlemlerdendir. Ameliyat esnasında tümör dokusundan alınan örnek, patolog tarafından mikroskobik olarak değerlendirilip 15 dakika üzere kısa bir müddette ameliyatı yapan cerraha sonuç bildirilir. Ameliyatı yapan cerrah ile birebir görüşerek, cerrahın yapacağı ameliyatı bizim vereceğimiz karşılığın nasıl değiştireceğini, tümörün hangi özelliğinin değerli olduğunu öğrenip, bize verilen numune üzerinde kısa müddette bu değerlendirmeleri yapıp, sonucu kendileri ile paylaşıyoruz ve bu yanıta nazaran ameliyatın biçimi belirleniyor. Bu nedenle, frozen süreci tümör ameliyatlarında ameliyatın formunu belirlemek için cerrah ile patolog ortasında gerçekleştirilen bir fikir alışverişi, bir konsültasyondur” dedi.

Ameliyat sırasında konulan teşhis ile ameliyatın seyri değişebiliyor

Tümör ameliyatlarında en kıymetli noktalardan birinin tümörün inançlı bir cerrahi hudut ile çıkarılması olduğuna dikkat çeken Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Bu tümörün daha sonra lokal nüks riski, tümör bölgesinde tekrarlaması açısından kıymetlidir. Geride tümör dokusu kalmadığından emin olmak için frozen ile cerrahi hudutların kıymetlendirilmesi yapılır. Kanser ameliyatlarında bir öteki kıymetli nokta da tümöral kitlenin çıkarılmasına, lenf nodlarının da ameliyatla alınmasının eklenip eklenmeyeceğidir. Kanser ameliyatlarında tümör dokusu ile bölgesel lenf nodlarının da çıkarılması gerekebilir. Örneğin, göğüs kanseri ameliyatlarında, koltuk altı lenf nodlarının çıkarılması kararı çoklukla ameliyat sırasında yapılan frozen ile verilir. Kanserin birinci yayıldığı lenf nodu olan sentinel lenf nodunda metastaz olmadığı görülürse başka lenf nodları çıkarılmaz. Bu durum, hastanın sonraki hayat kalitesi ve konforu açısından değerlidir. Ameliyat öncesi kesin tanısı konamamış hastalarda, ameliyat sırasında kısa müddette vereceğimiz teşhis ile ameliyatın formu ve büyüklüğü büsbütün değişebilir. Uygun huylu bir tümörde yalnızca bu tümöral kitlenin çıkarılması kâfi olmakta iken, kanser olduğunu söylediğimizde çok daha kapsamlı bir ameliyat yapılabilir. Ameliyat sırasında bazen, tümörün neden olduğu beklenmedik bir tablo ile karşılaşılabilir. İşte bu türlü durumlarda da ameliyatın biçimine frozen teşhis ile istikamet verilir” dedi.

Bir hafta içerisinde tümörlerin moleküler özellikleri tahlil edilip uygun tedavi belirlenebiliyor

Hızlı teşhis konmasında kullanılan aygıtların çağdaş olması kadar çalışan grubun bilgi ve tecrübesinin de kıymetli olduğunun altını çizen Patoloji Uzmanı Prof. Dr. Zafer Küçükodacı, “Kanser hastalarında yaptığımız moleküler testler için kullandığımız yeni jenerasyon sekanslama (NGS) ile bir hafta üzere kısa bir müddette çok sayıda gen bölgesindeki mutasyonların tahlili yapılabiliyor. Kanserlerin moleküler özelliklerinin tespit edilmesi, bu moleküler değişikliklere yönelik akıllı ilaçlar olarak bilinen maksada yönelik ilaçların kullanılmasını da beraberinde getirmiştir. Bu ilaçların aktif ve uygun hastalarda kullanılması patolojide yapılan bu moleküler testler sayesinde olmaktadır” biçiminde konuştu.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı