Kullanıcı dostu web tasarımına ihtiyaç var…

Web site tasarımlarının kullanıcı ihtiyaçlarına etkin ve pratik şekilde cevap vermek üzere tasarlanması, aynı zamanda da işlevsellik açısından tüm cihazlarla uyumlu olması büyük önem taşıyor.

Pandemi ile beraber dijitalleşen rutin yaşantı içerisindeki temel döngüsel işleyişlerin büyük ölçüde artık web veya uygulama tabanlı platformlardan gerçekleştirildiğini belirten uzmanlar, böyle bir ortamda kullanıcı dostu web tasarımına hiç olmadığı kadar ihtiyaç duyulduğunu ifade ediyor.

Prof. Dr. Emre Tandırlı, dijital kullanıcıya ulaşabilmek için klişeleşmiş standart sayfa şablonlarından sıyrılarak farklı, yaratıcı ve ilk olma niteliğinde tasarımlar oluşturulması gerektiğini vurguluyor.

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü Prof. Dr. Emre Tandırlı, günümüzde web sitesi tasarımı yapılırken dikkat edilmesi ve kaçınılması gereken önemli noktaları paylaştı.

Uyulması gereken kurallar güncelleniyor

Kullanıcı dostu web tasarımı denilen kavramı temel olarak doğru web tasarımı şeklinde tanımlamak gerektiğini belirten Prof. Dr. Emre Tandırlı, “Hem kullanıcının ihtiyaçlarına etkin ve pratik cevap verebilmek, hem de kullanışlılıkla görsel açıdan temel estetik değerleri bir arada dengeli bir biçimde sunmak için dikkat edilmesi ve riayet edilmesi gereken temel kurallar aynıdır.

Gelişen teknolojinin, internet hızının ve kullanıcı etkileşimi gibi yenilikçi çözümlerin devreye girmesi ile bu kurallar da kendini yineleyip güncelliyor. Dolayısı ile kuraldan çok parametre olarak tanımlamak ve bunları kategorik olarak ele almak yerinde olacaktır.” dedi.

İşlevsellik ve görsel estetik arasında uyumlu bağ var

Web tabanlı ve mobil uygulama tabanlı dijital tasarımda işlevsellik ve görsel estetik denilen iki çatı değerler dizisinin bir biri ile ilintili, dengeli ve uyumlu bir bağı bulunduğunu ifade eden Prof. Dr. Emre Tandırlı, “Kabaca bu iki çatı paradigma çerçevesinde riayet edilmesi gereken parametreleri şu şekilde ifade edebiliriz; sunulan bilgi, ürün ve hizmetleri, menşei kurumsal kimlikle bağdaşacak şekilde yansıtmak, ki bu da temel tasarım ilkelerini gözeten bir görsel estetik duyarlılıkla mümkün olabiliyor. Ayrıca bu dijital arzın tüm cihazlara tam uyumlu bir biçimde çalışabilecek gerekli donanımsal ve bilişimsel alt yapılarının oluşturulması ki bu da işlevsellik açısından oldukça önem arz eden bir husus olarak karşımıza çıkıyor.” diye konuştu.

Kullanıcı dostu web tasarımına ihtiyaç var

Sadece web tasarımı değil, tüm tasarım alanlarında kullanıcı dostu olma kavramının ister istemez işlevsellik ile yakın çağrışım içinde olduğunu ifade eden Prof. Dr. Emre Tandırlı, sözlerine şöyle devam etti:

“Özelikle pandemi ile beraber dijitalleşen rutin yaşantımız içerisindeki temel döngüsel işleyişlerin büyük ölçüde artık web veya uygulama tabanlı platformlardan gerçekleştirildiği ortadadır. Öyle ki bu dijitalleşme yönündeki gelişimlerin artarak devam edeceği tüm bilim insanların üzerinde hemfikir oldukları bir noktadır. Böyle bir ortamda kullanışlılığı önceleyen başka bir deyişle kullanıcı dostu web tasarımına hiç olmadığı kadar ihtiyaç duyulduğunu söyleyebiliriz.

Bununla birlikte bir o kadar ihtiyaç duyulan da; etkili ve doğru bir iletişimsel platform oluşturulması amacı ile yalın, sade ve anlaşılır, kısaca her anlamda yetkin tasarımın gerçekleştirilmesi olacaktır. Bu da renk, tipografi ve benzeri görsel unsurların temel tasarım ilkeleri ve estetik duyarlılık parametrelerine uygun olarak organize edilmesi ile mümkün olabiliyor.”

Tasarımda yaratıcı ve ilk olmak gerekiyor

Kullanıcı dostu bir web tasarımı için kullanışlılık ve estetik unsurlar bakımından dengeli bir yaklaşım benimsenmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Emre Tandırlı, “Web siteleri ya da mobil uygulamaları aracılığı ile sunulan bilgi, ürün ya da hizmetlerin kullanıcıların ihtiyaçlarına en hızlı ve etkili bir biçimde cevap vermesi esastır. Bu noktada web sitelerinde ve mobil uygulamalarda karşımıza arayüz dediğimiz kullanıcının algısı üzerinde psikolojik bir etki oluşturan güçlü bir tasarım alanı çıkıyor. Özellikle  pandemi sonrası günümüzde baş döndürücü bir hızla artan dijital kullanıcı sayısı ve aynı oranda artan bir dijital arz arayüz tasarımında yeni arayış ve açılımları gerekli kılıyor. Nitekim özellikle artan dijital arz kurumlar arasındaki rekabeti de tetikliyor. Dolayısı ile tasarımda farklı olmak, ilk olmak ve yaratıcı olmak gibi kaçınılmaz yöntemlere başvurmak gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

Standart tasarımlarından sıyrılmak şart

Prof. Dr. Emre Tandırlı, “Dijital kullanıcıya ulaşabilmek, dijital kullanıcıyı memnun edebilmek sadece kusursuz bir bilişimsel altyapı ile değil, aynı zamanda klişeleşmiş standart şablon sayfa tasarımlarından sıyrılıp, standart olandan bir adım ileride, farklı, kolay, pratik çözümler sağlayarak, yaratıcı ve estetik tasarımsal yenilikler sunarak mümkün olabiliyor. Bu türden bir sanat ve tasarım dokunuşu ile ancak, kurumlar kimliklerine artı değer sağlarken, toplumda ses getirebiliyor ve başarı çizgilerini yukarılara taşıyabiliyor.” diye konuştu.

İnternet hızı sayesinde gelişmiş siteler kurulabiliyor

İnternet bağlantı hızının 20 – 25 yıl öncesine kıyasla günümüzde giderek arttığını hatırlatan Prof. Dr. Emre Tandırlı, “Bu sayede artık eskiden olduğu gibi birbirine benzer, klişeleşmiş şablon web sitelerine yerine, sesli ve görüntülü her türden içeriklerin yüksek çözünürlüklü veri sunumuna olanak sağlayan web siteleri kurulabiliyor. Sunulan zengin içerikler, renkli, farklı, yaratıcı, etkileşimli tasarımsal çözümlerle kolaylıkla ve hızla oluşturulabiliyor.

Bu hızlı gelişim beraberinde yaşam rutininde fiziksel olarak gerçekleştirilen pek çok işleyişin git gide sanala doğru taşınmasını getiriyor. Dolayısıyla sanal ortam üzerine taşınan bu ortamın tasarlanması işinde uyulması ve kaçınılması gereken kurallar da kendini güncelliyor, yeni nesil cihaz genetiğine kendini sürekli güncelleştirilmiş olarak adapte etme görevi üstleniyor.” dedi.

Web siteler mobil cihazlara uyumlu tasarlanmalı

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü’nden Prof. Dr. Emre Tandırlı, kullanım odaklı ve klişeleşmiş standart şablonlardan kaçınmak gerektiğini ifade ederek sözlerini şöyle tamamladı:

“Kurum kimliği ile bağdaşan renk, şekil, amblem, tipografi, vb. öğelerin estetik duyarlılıkla bir araya getirildiği, ayrıca yukarıda belirtildiği gibi yaratıcı, yenilikçi ve aynı zamanda pratik kullanım kolaylığı sunan çözümler sunan arayüz tasarımlarına yönelmek gerekiyor. Bir diğer göz ardı edilmemesi geren husus ise cep telefonu veya tablet bilgisayar gibi akıllı cihaz kullanımındaki hızlı artıştır. Google tarafından yapılan ‘The Mobile Movement: Understanding Smartphone Users’ araştırması sonuçlarına göre ortalama akıllı telefon kullanım oranı %70 oranını aşmış durumda.

Akıllı telefon sahibi insanların %81’i internette sörf, %77’si arama yapıyor, %68’i mobil uygulama kullanıyor ve %48’i telefonu ile video izliyor. Akıllı telefon sahibi insanların %72’si televizyon izlerken, bir yandan da akıllı telefonları ile de diğer medya mecralarını takip ediyor. Akıllı telefon sahibi insanların %93’ü telefonlarını evdeyken de kullanıyor.


Araştırmanın bir diğer sonucu da 5 – 10 yıl öncesi ile kıyaslandığında örneğin artık bankacılık işlemlerimizi web tabanlı platformlardan değil tamamen mobil uygulamalar üzerinden gerçekleştirdiğimizi ortaya koyuyor. Bu noktadan hareketle oluşturulacak dijital web/uygulama platformunun dijital arz talep kategorisine göre %70 ila %95 oranında uygulama niteliğini önceleyen mobil cihaz kullanımı odaklı bir yaklaşımla tasarlanması gerekiyor.”