Sosyal medya ve internet haberciliğine ilişkin teklifin ilk 14 maddesi TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edildi

Sosyal medya ve internet haberciliğine ait düzenlemeleri içeren Basın Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin 14 unsuru daha TBMM Adalet Kurulu’nda kabul edildi.

İNTERNET HABER SİTELERİ PERİYODİK YAYIN KAPSAMININA ALINIYOR

Teklifin kabul edilen unsurlarına nazaran, internet haber siteleri de vadeli yayın tarifi kapsamına alınıyor. İnternet haber sitesi, Bağlantı Lideri, İrtibat Başkanlığı, Basın Kartı Kurulu, medya mensubu, enformasyon görevlisinin tarifi da düzenlemede yer buluyor.

İnternet haber sitelerinde, faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, bağlantı telefonu ve elektronik tebligat adresi, yer sağlayıcısının ismi ve adresi, kendilerine ilişkin internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan direkt ulaşabileceği halde ve “iletişim” başlığı altında bulundurulacak.

HER ERİŞİLDİĞİNDE DEĞİŞMEYECEK HALDE İÇERİK DÜZENLENECEK

İnternet haber sitelerinde bir içeriğin birinci sefer sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek halde içeriğin üzerinde belirtilecek.

Basın duyurularının ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararlarının süratli ve aktif biçimde bildirisinin sağlanması gayesiyle; müddetli yayınların çıkarılması için kaydedilmek üzere verilecek beyanname artık Cumhuriyet Başsavcılığı yerine Basın İlan Kurumuna verilecek.

Kayıt için verilen beyannamede elektronik tebligat adresi de gösterilecek.

BASIN İLAN KURUMU YAYIMIN DURDURULMASINI TALEP EDEBİLECEK

Yayım durdurma müeyyidesi internet haber siteleri bakımından uygulanmayacak. İnternet haber sitesinin karara uymaması halinde Basın İlan Kurumu 2 hafta içinde eksikliğin giderilmesini yahut gerçeğe karşıt bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyecek. İstemin yerine getirilmemesi durumunda Basın İlan Kurumu internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti maksadıyla asliye ceza mahkemesine başvuracak. Mahkeme, en geç 2 hafta içinde kararını verecek.

Başvurunun kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ait hakları ortadan kalkacak. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu kanun yahut ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına mahzur olmayacak.

TESLİM VE KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

İnternet haber sitesinde yayınlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere, doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış biçimde 2 yıl müddetle koruma edilecek.

Yargı mercileri tarafından yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun internet haber sitesine yazılı olarak bildirilmesi halinde, bu süreçlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zarurî olacak.

İnternet haber sitelerinde ziyan gören kişinin düzeltme ve karşılık yazısını sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL irtibatı sağlanmak suretiyle, tıpkı puntolarla ve birebir biçimde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin resen çıkarılması durumunda, düzeltme ve yanıt metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinde birinci 24 saati ana sayfasında olmak üzere 1 hafta mühletle yayımlanacak.

Basılmış eserler yahut internet haber siteleri yoluyla işlenen yahut bu kanunda öngörülen öteki kabahatlerle ilgili ceza davalarının bir muhakeme koşulu olarak, günlük müddetli yayınlar ve internet haber siteleri tarafından 4 ay, başka basılmış eserler tarafından 6 ay içinde açılması zarurî olacak. Bu mühletler basılmış yapıtların Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edildiği tarihten, internet haber siteleri için ise habere ait cürüm ihbarının yapıldığı tarihten başlayacak.

BASIN KARTI BAŞVURUSU NİTELİĞİ VE TÜRLERİ

Teklifle basın kartı başvurusu, niteliği ve tipleri de belirlendi. Buna nazaran, basın kartı başvurusu İrtibat Başkanlığına yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik dokümanı olarak kabul edilecek.

Basın kartı cinsleri şu formda belirlendi:

Göreve bağlı basın kartı: Bir medya kuruluşuna bağlı olarak çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarına ve enformasyon görevlilerine verilen basın kartını,

Süreli basın kartı: Vazife alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,

Geçici basın kartı: Vazife alanı Türkiye’yi kapsamamakla birlikte süreksiz bir mühletle Türkiye’ye haber hedefli gelen yabancı medya mensuplarına verilen basın kartını,

Serbest basın kartı: Süreksiz bir mühletle çalışmayan yahut yurt dışında hür gazetecilik yapan medya mensuplarına verilen basın kartını,

Sürekli basın kartı: En az 18 yıl mesleksel hizmeti bulunan medya mensupları ve enformasyon görevlilerine ömür uzunluğu verilen basın kartını söz edecek.

KİMLER BASIN KARTI ALABİLECEK?

Basın kartı, Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk vatandaşı medya mensuplarına, vadeli yayınların sahiplerine yahut hukukî kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare konseyi liderlerine, medya kuruluşları ismine hareket eden ve misyon alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensupları ile misyon alanı Türkiye’yi kapsamamakla bir arada süreksiz bir mühletle Türkiye’ye haber maksatlı gelen yabancı medya mensuplarına, yurt dışında yayın yapan medya kuruluşlarının, Türk vatandaşı sahiplerine ve çalışanlarına, yurt dışında özgür gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensuplarına, medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu işçisine, medya alanında faaliyet göstermeleri koşuluyla, sendikalar ile kamu faydasına faaliyette bulunduğu tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine verilebilecek.

Basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmeleri için 18 yaşını bitirmesi, en az lise yahut dengi eğitim kurumundan mezun olması, kısıtlı yahut kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması koşulu aranacak.

Ayrıca basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmesi için Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü hususunda belirtilen mühletler geçmiş olsa bile; taammüden işlenen bir hatadan ötürü 5 yıl yahut daha fazla müddetle mahpus cezasına ya da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, itimadı berbata kullanma, palavra tanıklık, palavra yere yemin, iftira, cürüm uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikap, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, hatadan kaynaklanan malvarlığı pahalarını aklama hataları ile cinsel dokunulmazlığa karşı kabahatler, kamu barışına karşı cürümler, anayasal sisteme ve bu tertibin işleyişine karşı hatalar, ulusal savunmaya karşı kabahatler, devlet sırlarına karşı cürümler, casusluk kabahatleri ve terör hatalarından karar giymemiş olması gerekecek.

Kart talep edenlerde, Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kararlarına uygun kontrat yapması ve zorlayıcı sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması, medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması kaidesi da aranacak. Basın kartı talep eden periyodik yayın sahipleri yahut hukuksal kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare konseyi liderlerinde, kamu kurum ve kuruluşlarında basın kartı alabilecek çalışanlarda, yabancı basın-yayın kuruluşlarında çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarından basın kartı talep edenler için bu karar geçerli olmayacak.

Sürekli ve hür basın kartı talep edenler ile TRT aracılığıyla misyona bağlı basın kartı talep edenlerde ise ilgili kanun kararlarına uygun mukavele yapması ve zorlayıcı sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması kuralı aranmayacak.

Basın kartı talep eden yabancı medya mensuplarına, medya kuruluşu tarafından görevlendirildiklerini belgelendirmeleri, Memleketler arası İşgücü Kanunu uyarınca çalışma müsaadelerinin olması, bağlı bulundukları kuruluşun yönetim merkezinin bulunduğu ülkenin Türkiye’deki büyükelçilik, elçilik yahut konsolosluklarından aldıkları takdim mektubunu ibraz etmeleri halinde, karşılıklılık temeli da gözetilerek Başkanlıkça basın kartı verilebilecek.

BASIN KARTI KOMİSYONU

Basın Kartı Komitesi 9 üyeden oluşacak. Kurulda, Başkanlığı temsilen 2 üyenin yanı sıra emekçi sendikası halinde faaliyet gösteren sendikalardan basın kartı sahibi üyesi en fazla olan sendika tarafından belirlenecek bir üye ile bağlantı fakültesi dekanları yahut basın kartı sahibi gazeteciler ortasından Başkanlıkça belirlenecek bir üye de yer alacak.

Üyelerin misyon mühleti 2 yıl olacak. Müddeti dolan üyeler yine seçilebilecek.

Komisyon; müracaat sahibinin niteliklerini, mesleksel çalışmalarını, yapıtlarını, mükafatlarını kıymetlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağına karar verecek.

Buna nazaran, basın kartı sahibinin, kanunda belirtilen niteliklere sahip olmadığının yahut bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması halinde basın kartı İrtibat Başkanlığınca iptal edilecek.

Basın kartı sahibi, basın ahlak asıllarına muhalif davranışlarda bulunması halinde ihlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak Basın Kartı Kurulu tarafından uyarılabileceği üzere basın kartının iptaline de karar verilebilecek.

Teklifin görüşmeleri, TBMM Adalet Komitesi’nde yarın da devam edecek.