Tamamlayıcı emeklilik sistemi nasıl olacak? Sosyal Güvenlik Müşaviri Murat Bal değerlendirdi

Orta Vadeli Programın önemli ayaklarından biri de, emeklilikte ek gelir yaratacak ve çalışma süresi boyunca yaşam standartlarının korunmasını sağlayacak Ek Emeklilik Sistemi (TES)’dir. Otomatik katılım sisteminin işveren katkısıyla ikinci aşama emeklilik sistemine dönüştürüleceği TES kurulacak.

Çalışan emeklilik yaşına geldiğinde hem SGK’dan emekli olacak hem de Ek Emeklilik Sistemi kapsamında 60 yaşında ikinci emekli maaşını alacak.

İşverenin mevcut yükünü artırmayacak katkı payı formülü ortaya konulurken, ek emeklilik maaşının düşük maaşlılardan daha az, yüksek maaşlılardan ise daha fazla kesileceği öngörülüyor. Çalışanların emekli olduklarında sistemden çıkma hakkı ve kademeli çıkış hakkı da seçenekler arasında yer alıyor.

DÜNYADA 3 SİSTEM UYGULANIYOR

Dünyada “kamu, işyeri temelli ve gönüllü” emeklilik olmak üzere üç farklı sistem uygulanıyor. Ek emeklilik bazı ülkelerde zorunlu olsa da gönüllü, mesleki ve sektörel arasında farklılık göstermektedir. Türkiye’de kamu emeklilik ve üçüncül BES uygulanmaktadır.

TES, ikinci kademe emeklilik sistemi olarak tasarlanmıştır. Yeni sistemle birlikte hem çalışanların hem de işverenlerin katıldığı, devlet destekli işyeri bazlı emeklilik sistemi güçlendirilecek.

TES sistemi gelecek yıl devreye girecek. Sistem ek emeklilik geliri sağlayacak ve hane halkı tasarruflarını artıracak.

Çalışanın, işverenin ve devletin, çalışanın bireysel hesabına yapacağı nakit katkılar, emeklilik yatırım fonlarındaki yatırıma yönlendirilecek. Çalışan bu fonların seçimine ve birimin fonlar arasındaki dağılımına karar verebilmektedir. Tasarruflar emeklilik yatırım fonları aracılığıyla değerlendirilecek. Çalışan fonu kendisi seçecek ve gerçek getiri buna göre oluşacak.

Kıdem tazminatı korunacak

Kıdem tazminatına konu geçmiş döneme ilişkin tüm haklar saklı kalacaktır. İşveren, işçi ve devlet katkısı yüzdesi, giriş-çıkış ve yaş koşulları kanunda netleştirilecek. Çalışanın bir yıldan az süredir çalıştığı işyerinden ayrılması durumunda bireysel fon hesabında yalnızca çalışanın katkı payı kalacaktır.

Çalışanın bir yıldan fazla çalıştığı işyerinden istifa etmesi halinde, fon hesabına yatırılan primler hesapta kalacak ve fonlardan yararlanmaya devam edilecektir.

Ek emeklilikte 60 yaş ön plana çıkmaktadır. Çalışan emeklilik yaşına geldiğinde Sosyal Güvenlik Kurumundan emekli olacak ve 60 yaşına geldiğinde TES kapsamında ikinci emekli maaşını da alacaktır.

Her iki emekli maaşı da herhangi bir kesinti veya orantısal kesinti olmaksızın alınabilir. Hem 10 yıl çalışanlara hem de 25 yıl çalışanlara 60 yaşını doldurduklarında sandık hesaplarındaki prime göre ödeme yapılacak.

İŞTEN BIRAKILMASI DURUMUNDA

Çalışanın bir yıldan az süreyle işten ayrılması durumunda bireysel fon hesabında yalnızca çalışan katkısı kalacaktır. Bir yıldan fazla çalışılan işten ayrılma durumunda, bireysel fon hesabına ödenen primler herhangi bir işleme tabi tutulmaksızın, kayıpsız olarak hesapta yer almaya ve fonlara tahakkuk etmeye devam edecektir. Çalışan, sistemden çıkış şartlarına göre kısmi çıkış veya emeklilik yaşında bu parayı alabilecek.

Sosyal Güvenlik Müşaviri Murat Bal, Haber Global canlı yayınında konuya ilişkin değerlendirmelerde bulundu.