Teknolojiye Dayalı Yaklaşımlarla Afetin Etkilerinin Hafifletilmesi Mümkün

Sabancı Üniversitesi’nin bu yıl üçüncüsünü düzenlediği “Teknolojinin Gücüyle Geleceğe” Webinar Serisi’nin 2023 programı başladı. “Afetlere Karşı Teknolojinin Gücü” başlığıyla gerçekleşen bu yılın birinci seminerinde Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyeleri Erchan Aptoula, Berrin Yanıkoğlu ve İbrahim Tekin, teknolojiye dayalı yaklaşımlarla afetin tesirlerinin azaltılabileceğine ve bağlantı alt yapısının kesintisiz çalışabileceğine dikkat çekti.

Sabancı Üniversitesi’nin kamu ve özel kesim yöneticilerini bilim ve teknoloji ile buluşturmak üzere bu yıl üçüncüsünü düzenlediği “Teknolojinin Gücüyle Geleceğe” Webinar Serisi’nin 2023 programı başladı. Webinar Serisi’nin birinci semineri 27 Nisan Perşembe günü “Afetlere Karşı Teknolojinin Gücü” konusunda gerçekleşti. 

Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi (MDBF) Öğretim Üyeleri Erchan Aptoula, Berrin Yanıkoğlu ve İbrahim Tekin’in iştirakiyle gerçekleşen seminerde, uzaktan algılamadan yapay zekaya, bilgisayarla görülen irtibat teknolojilerine kadar afetlere karşı kullanılabilecek şimdiki teknik imkanlar üzerinde duruldu. 

Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi (MDBF) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Berrin Yanıkoğlu, çevrim içi bağlandığı seminerin açılışında yaptığı konuşmada, “Tüm ülkeyi yasa boğan Kahramanmaraş merkezli sarsıntının akabinde Sabancı Üniversitesi’nde öğretim üyeleri olarak biz kendi alanlarımızda neler yapabiliriz? diye konuşmaya başladık. Bu seminerlerin konusu da aslında biraz bu türlü ortaya çıktı” dedi. 

Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi (MDBF) Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Tekin, yaklaşık 20 yıldır elektromanyetik, anten, mikrodalga üzere hususlar üzerinde ders verdiğini ve bu bahislerde araştırmaları olduğunu belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü: 

“Ben birebir afet konusunda araştırma yapmıyorum ancak sonuçta en büyük kullandığımız günümüzün en büyük teknolojisi, irtibat teknolojisi. Elekromanyetik dalgalar bağlantı teknolojisinin temelinde olan teoridir. Frekans yükseldikçe ve çoğumuzun bir noktadan bir noktaya bilgi irtibatı için kullanmamız gereken milimetrik dalga, mikro dalga taşınabilir telefonların kullanıldığı frekanslara ulaşıyoruz. Çok düşük frekansta bir pili kullanarak bir yerden bir yere bilgiyi iletemezsiniz. Türkiye’de herhalde 85 milyonun 60 -70 milyonun cep telefonu vardır. Bu da geri planda olan şebekelerin çok yeterli olmasını gerektiriyor.”

VAR OLAN BAZ İSTASYONLARININ RÖNTGENİNİ ÇEKMELİYİZ

Depremde cep telefonu şebekesinin kullanılamadığını hatırlatan Prof. Dr. İbrahim Tekin, “Bunun nedenlerini yeterli anlamak ve birebir sıkıntıları yaşamamak için tedbir almalıyız. Yani var olan şebekelerin bir röntgenini çekmeliyiz” diyerek, şu bilgileri verdi:

“Türkiye’de yaklaşık 200 bin, dünyada 20 milyon baz istasyonu var. Bunun yüzde 1’i Türkiye’de, 50 bini İstanbul’da. Sarsıntı bölgesindeki 9 bin baz istasyonunun üçte biri yıkılmış. Çoğunlukla bu baz istasyonlarını binaların üzerine koyuyorlar. Baz istasyonlarının çok daha sağlam yerlerde olması ve elektriğinin kesilmemesi gerekir. Gücünün en azından bir müddet kesilmemesini sağlayacak formda yapılması lazım. Şebekede güç olsa bile afetlerde yangın çıkmasın diye şebekenin gücünü kapatıyorsunuz. O vakit da baz istasyonu çalışmıyor. Baz istasyonları ya sağlam binaların üstüne ya da baz istasyonlarına has direklere kurulmalı. Örneğin İstanbul’da baz istasyonları aydınlatma direklerinin üstüne rahatlıkla kurulabilir. Bağlantı alt yapısını öteki alt yapılardan bağımsız hale getirmeniz lazım. Her şey birbirine bağlı olduğu vakit bir şey koptuğunda hiçbir şey çalışamaz hale geliyor.”

UZAKTAN ALGILAMA TEKNOLOJİLERİYLE AFETİN TESİRLERİ AZALTILABİLİR 

Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi (MDBF) Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erchan Aptoula ise bilgisayar mühendisi olarak 10 yıldan fazladır uydu imgelerinin çözümlenmesi üzerine çalıştığını belirterek, uzaktan algılama teknolojilerinin afet idaresinde nasıl katkı sağlayabileceğini şöyle anlattı:

“Uzaktan algılama teknolojileri, uzaydan tarlalardaki hastalıkların tespit edilmesini mümkün kılabiliyor. Elbette en değerli uygulamalardan biri de afet idaresi.  Uzaktan algılama afet idaresinde neler yapabiliyor? Afetten çabucak sonra müdahale kademesi birinci adım. Bu afet nelere sebep oldu? Hasar nerede? Hangi düzeyde? Biraz daha uzun vadede ise güzelleşme kademesi; bu da artık tekrar yapılanmaya yanlışsız geçilen evreyi tabir ediyor. Afet öncesinde ise yakın vadede olağan ki hazırlık; örneğin erken ihtar sistemi. Yağmur yağıyor, yağmur ölçüsüne ve yerin durumuna bağlı olarak sanki bir sel gerçekleşecek mi? Gerçekleşecek ise natürel ki bir erken ikazın verilmesi gerekiyor. Yahut daha uzun vadede hafifletmeye yönelik hazırlıklar; örneğin, risk haritalarının hesaplanması. Evet İstanbul’da da bir zelzelenin gerçekleşmesini bekliyoruz. Ne vakit olacağını bilmiyoruz. Hafifletmek için risk haritalarını çıkarabiliriz. Elbette ki doğal afetlerin tam olarak engellenmesi mümkün değil. Ancak teknolojiye dayalı yaklaşımlarla afet idare teknikleriyle bu tesirlerin hafifletilmesi pek mümkün.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı