“Uyku apnesi; ciddi bir uyku bozukluğudur”

Op. Dr. Ömer Aşkıner uyku apnesini “Uyku esnasında kişinin nefessiz kalmasına yol açan uyku apnesi; ciddi bir uyku bozukluğudur. Uyku apnesi sendromuna yakalanan hastalar tedavi görmedikleri takdirde gece uykularında nefessiz kalmalarına bağlı olarak çok ciddi sağlık problemleriyle karşılaşabilirler.” Şeklinde açıklıyor.

Kimi zaman gece uykusu sırasında yüzlerce kez nefes alımının durmasıyla başta beyin olmak üzere vücudun tüm organları oksijensiz kalabilir. Bu hastalığın iki ayrı türü bulunmaktadır.

Obstrüktif yani tıkayıcı uyku apnesi türünde hastanın boğaz ve çevresindeki yumuşak dokular hava yollarının tıkarken; merkezi uyku apnesinde hava yolu tıkanmaz ancak beyin solunum sistemine sinyal iletimini başaramaz.

Uyku apnesinin nedenlerinin ve belirtilerinin anlaşılması tedavi sürecini şekillendirmesi açısından önem taşır. Bu nedenle uyku apnesi belirtilerini yaşayan kişilerin zaman kaybetmeden doktorlara danışmaları gerekir. Aksi halde hem hayat kaliteleri düşer hem de sağlıkları kötüleşir.

UYKU APNESİ BELİRTİLERİ

Uyku sırasında bir anda başlayan yüksek sesli horlamalar uyku apnesi hastalığının en büyük belirtisi olarak kabul edilir. Ancak bu belirtinin yaşanmaması uyku apnesi hastalığının olmadığı anlamına gelmez.

Uyku apnesi belirtileri bir bütün olarak değerlendirilmelidir ve şikayetleri çoğalan kişilerin tedbir almaları gerekir.

Uyku apnesi hastalığı olan kişiler gece boyunca verimli bir uyku sürecine giremezler. Uykuları boyunca birçok defa nefeslerinin kesilmesine bağlı olarak sık sık uyanırlar ve kesintisiz uyku uyuyamazlar.

Bunun sonucunda gün içerisinde sürekli yorgunluk hissederler ve zaman içerisinde günlük hayatlarında dikkat dağınıklığı sorunu ile yüzleşirler. Uyku apnesi hastalığının en tehlikeleri sonuçlarından ve belirtilerinden birinin dikkat dağınıklığı olduğu kabul edilmektedir; zira uyku kalitesinin azalmasına bağlı olarak yaşanan dikkat dağınıklıklarının trafik kazalarına yol açtığı bilinmektedir.

Uyku apnesinin diğer belirtileri arasında;

• Gün içerisinde konsantrasyon bozuklukları,
• Ağız ve boğaz kuruluğu,
• Mide sorunları,
• Ani öfkelenmeler,
• Sabah uyanıldığında baş ağrıları,
• Hafıza gerilemesi ve
• Insomnia gibi şikayetler de yer alır.

UYKU APNESİ NEDENLERİ NELERDİR?

Her yaştan kişide görülebilen uyku apnesi sendromunun temel nedeni boğaz kaslarının solunum yolunu tıkayacak denli gevşemesi olarak belirtilebilir.

Uyku apnesi hastalığına neden olan faktörler çeşitlilik gösterebileceği gibi bu hastalığı tetikleyen önemli değişkenlerin var olduğu da bilinmektedir.

Uyku apnesi risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir:

• 40 yaş ve üzerinde olmak,
• Fazla kilolu olmak,
• Geniş bir boyuna sahip olmak,
• Ağız içi anatomisinin hava kanallarını tıkayacak özelliklere sahip olması,
• Genetik faktörler,
• Reflü,
• Alerji,
• Sinüs problemleri,
• Burun tıkanıklığına yol açan septum deviasyonu, konka büyüklüğü, nazal valv darlığı vb.

UYKU APNESİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Uyku apnesi şikayetleri nedeniyle sağlık sorunları yaşayan ve hayat kalitesi azalan kişilerin tedavisinden önce teşhis süreci başlatılır. “Polisomnografi” olarak bilinen uyku apnesi testi ile gece boyunca hastaların solunum faaliyetleri ve beyin aktiviteleri kaydedilir.

Bu test sırasında uyku halindeki hastaların uyku kaliteleri ve hayati fonksiyonlarının kaydı tutularak elde edilen veriler uzmanlar tarafından teşhis edilir. Test sonuçları hastaların tedavisinin nasıl başlaması gerektiği ile ilgili net veriler sunar.

UYKU APNESİ TEDAVİSİ

Uyku apnesi tedavisi sırasında uygulanacak yöntemler hastanın sağlık geçmişi ve uyku apnesi hastalığının ne kadar ilerlediği ile yakından ilintilidir. Kimi zaman izlem tedavisi uygulanarak sorunun etkileri geriletebilir.

Hasta fazla kiloluysa kilo vermesi adına özel beslenme ve egzersiz programları uygulayarak pasif tedavisinde başarıya ulaşabilir. Aynı şekilde alkol ve sigara kullanımının da kesilmesi gerekebilir.

Bu aşamada temel amaç uyku apnesi risk faktörlerini elimine ederek hastanın hayat kalitesini yükseltmektir.

Hasta risk faktörlerini ortadan kaldırdığı takdirde uyku apnesi şikayetlerinden kurtulamıyorsa CPAP maskesi ve Ekspirasyonel Pozitif Hava Yolu Basıncı (EPAP) cihazını kullanarak sağlıklı solunum yapabilir.

Uyku apnesine neden olan temel sebep ağız içi anatomisindeki bozukluklar ile ilgiliyse uyku sırasında hava yolunu açık tutmak üzere üretilen özel ağız aparatlarından da yararlanılabilir.

Uyku apnesinin belirtilerini engelleme noktasında az önce sayılan yöntemlerden hiçbiri işe yaramazsa solunum sorunlarına neden olan problemlerin giderilmesi için cerrahi yöntemlere başvurulabilir.

Bu kapsamda fonksiyonel rinoplasti, septoplasti, dil köküne yönelik ameliyatlar veya hava yolunu genişleten operasyonlar hastaya önerilebilir.