XRP’de madencilik yok… Ripple’da sistem nasıl işliyor?

Ripple tarafından geliştirilen XRP’yi öteki kripto paralardan ayıran kıymetli bir özellik var: Kolay halde söz etmek gerekirse, XRP’nin madenciliği yapılmıyor. Başta Bitcoin olmak üzere neredeyse bütün kripto para süreçlerinin temelinde madencilik yatarken, XRP’de madencilik yerine “konsensüs mekanizması” bulunuyor. Bunun nedenini anlamak için ise XRP’nin kuruluş emeline bakmak gerekiyor…

Dünyada beşerler hiç olmadığı kadar yakın alakalara sahip. Teknolojinin, altyapıları tahminen 10 sene evvel akla gelmesi sıkıntı formlarda ve çok süratli halde geliştirmesi bunda en büyük tesire sahip faktör. Ama epey değişime karşın ülkeler ortası para transferi yapabilmek hala en zahmetli ve masraflı süreçlerden biri. Ripple da ülkeler ortası ödemelerde ve para havalelerinde ‘bir ihtilal yaratmak’ hedefiyle kuruldu.

Günümüzde bu süreçlerin hala çok zahmetli ve maliyetli olmasının gerisinde, finansal sistemlerle uyumlu ilerlemek zorunda olan eski tekniklerin kullanılması ve ödeme kanalları ortasındaki bağlantı eksikliğinden dolayı transfer süreçlerinin yavaşlaması üzere münasebetler yer alıyor.

SWIFT süreçleri günümüzde hala kimi zorluklar barındırabiliyor. Fotoğraf: Freepik.

Örneğin 1973’te kurulan SWIFT (The Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication-Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Derneği), bugün birtakım kesitler tarafından gereğince verimli görülmüyor. Zira SWIFT’te, son varış noktasına ulaşmadan evvel birden fazla süreç katmanı gerekmekte. Blokzincir teknolojisi, hudut ötesi ödemelerin ve havalelerin daha pratik yapılması için uygun bir altyapıya sahip. Ripple da süratli, verimli ve ekonomik bir ödeme ağı sunarak, klâsik finansal prosedürlerin yerine geçebilecek bir dağıtık defter teknolojisi olma savıyla bölüme girdi. Yani, klâsik finans sisteminde hudut ötesi ödemeler yapılması için kurulan bir kripto para.

XRP’de madencilik nasıl yapılıyor?

Madencilik, birçok blokzincir tabanlı kripto para ünitesi tarafından kullanılan bir dağıtık doğrulama sistemi. Hem süreçleri kolaylaştırıyor hem de ağa takviye veren doğrulayıcılara sunduğu ödüllerle yeni para ünitesinin kripto para sistemine nasıl dahil edileceğini belirleyen mekanizmayı sunuyor.

Örneğin Bitcoin 21 milyon koin arzına sahip ve madencilik yapıldıkça daha fazla koin piyasaya sürülüyor. XRP, Bitcoin’in tam bilakis “önceden çıkarılmış (pre-mined)” bir kripto para. XRP Ledger, arzı 100 milyar olarak belirledi. Bu 100 milyar XRP de evre basamak piyasaya sürülüyor. Sirkülasyondaki XRP’lerin bir kısmı ise Ripple’a ilişkin. Bunu da şirket XRP’nin vakitle büyümesini ve başarılı olabilmesini denetim edebilmek ismine yapıyor.

Tabii bu durum bir yandan da büyük ölçüde XRP’nin tıpkı anda piyasaya sunulmasına ait tasalar doğmasına da neden oluyor. XRP ile ilgili makalelerde, bu kripto paranın avantajları ve dezavantajları sıralanırken evvelden çıkarılmış geniş XRP arzı, dezavantajlar ortasında yer alıyor. Kullanımda olmayan koinler daha sonra tekrar deverana girecek halde emanet bir hesaba taşınıyor. Çünkü birden ve yüklü ölçüde XRP’nin dağıtıma çıkması, kripto paranın kıymetine direkt tesir edebilir.

Madencilik belirsizliğini gidermek için adımlar

Digital Capital Management’ın lideri Tim Enneking, Ripple’ın bu taraftaki belirsizlikleri azaltmak için öngörülebilir dağıtım üzere çeşitli düzenekler hayata geçirdiğine işaret ediyor.

Madencilik-önceden çıkarma ayrımının, Ripple’ın ABD Menkul Değerler ve Borsa Komitesi (SEC) ile yaşadığı çatışmanın da arkasında yatan nedenlerden biri olabileceğine dair yorumlar yapılmakta.

Haberin yazıldığı sırada XRP’nin dolanımdaki arzı 51 milyar 402 milyon 267 bin 34’tü.

Ayrıca Ripple ağı, Bitcoin üzere proof-of-work (PoW) yahut Ethereum üzere proof-of-stake (PoS) sistemleriyle çalışmıyor. XRP’de süreçler bu sistemlerin yerine hesap bakiyelerini ve sistemdeki süreçleri doğrulayan bir konsensüs protokolüyle yürüyor. Konsensüs, iki kez ödeme yapmanın önüne geçerek sistemin bütünleşmesinin artmasını amaçlıyor.

XRP de öbür kripto paralar üzere havalelerde ve yatırımlarda kullanılıyor.

XRP nasıl kullanılabilir?

XRP’yi de öbür dijital para üniteleri üzere havalelerde ya da yatırımlarda kullanmak mümkün. Ripple ağı ayrıyeten öbür para ünitelerinin alım-satımında da kullanılabilir. Örneğin, yuan karşılığında euro satın almak istediğinizde bankaya ya da döviz ofisine başvurmadan, yuan’inizi Ripple ağında XRP’ye çevirip daha sonra bu XRP’lerle euro satın alabilirsiniz. Bu sayede sürecinizi daha hesaplı ve süratli halde gerçekleştirmeniz mümkün.

Kaynaklar: Forbes, XRP Ledger, Coin Telegraph, Investopedia.com