Yumurta dondurma yöntemi, ileri yaşta anne olma imkanı sunuyor

Yumurta dondurma formülü, ileri yaşta anne olma imkanı sunuyor

-Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Şafak Olgan:

-“Günümüzde neredeyse her 6 çiftten bir tanesi çocuk sahibi olmada zahmet çekme sorunuyla karşılaşıyor”

-“Yumurtanın kalitesi ve sayısı yaştan etkilenir ve yaş ne kadar gençse yumurtaların sağlıklı olma mümkünlüğü o kadar yüksektir”

-“Yaş önemsenmeli, çocuk istemi 38,39 yaşların sonrasına bırakılmamaya çalışılmalı”

-“Ailesinde erken menopoz hikayesi, daha öncesinden yumurtalık cerrahisi geçirmiş olan bayanlar ve yumurta gücünün düşük olduğu belirtilmiş hastalar bu mevzuyu önemsemeli”

ANTALYA – Bayan Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Şafak Olgan, günümüzde bayanların eğitim ve meslek planları nedeniyle ileri yaşta evlendiği için bebek sahibi olmayı ertelediğini belirterek, bu noktada yumurta dondurma sürecinin kişinin doğurganlığının korunmasına değerli bir katkı verdiğini belirtti.

Memorial Sıhhat Kümesi Antalya Hastanesi’nden Bayan Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Şafak Olgan; yumurta dondurma, gebelikte yaşın değeri ve sigaranın bu sürece tesirleri hakkında bilgilendirmelerde bulundu.

Olgan, günümüzde çocuk sahibi olamayan çiftlerin sıklığında bir artış olduğuna değindi ve çiftlerin evlendikten sonra belirli bir müddet korunmasız cinsel ilgide bulunduktan ve lakin bu müddet sonunda gebelik olmadığında tabibe başvurduğunu lisana getirdi.

Geçmiş periyotta çocuk sahibi olmada zahmet çeken şahısların oranının 10 hastadan 1 iken, günümüzde neredeyse her 6 çiftten 1’e düştüğünü tabir eden Olgan, “Artık eskisi kadar doğal beslenmiyoruz, fast food hayatımıza girdi. Hareketsiz yaşantı gitgide arttı ve obezite kıymetli bir sorun haline geldi. Bunlara bir de makus alışkanlıklar da eklenince hem yumurta hem de sperm kalitesinin bozulması kelam konusu oldu. Yumurta ve sperm hücreleri olağanda üreme hücreleridir. Yani çocuk sahibi olmak için sağlıklı bir yumurta ve sağlıklı bir sperme muhtaçlık vardır. Münasebetiyle kalitesi bozulmuş bir yumurta ve spermden bebek olma bahtının azaldığını söyleyebiliriz” diye konuştu.

Gebelikte yaşın değerli olduğuna değinen Olgan, günümüzde çiftlerin 20’li yaşlarda evlenmediğini, evlenenlerin de çocuk sahibi olmayı düşünmediklerine dikkat çekti.

“Kadınların üreme potansiyeli yaşla azalıyor”

Gebeliğin 40’lı yaşlara kadar ertelendiğini lisana getiren Olgan, “Son yıllarda bayanın toplum içerisindeki rolünün artması, meslek planları, eğitim faaliyetlerine daha değer vermesi üzere durumlar, evlilik ve çocuk sahibi olma planını ertelemektedir. Fakat şöyle bir durum kelam mevzusudur. Bayanlarda üreme hücreleri yani yumurtalar daha anne karnında bebekken ve bir sefere mahsus oluşuyor ve yaşla birlikte kademeli olarak da azalıyor. Yani bir bayan 30 yaşında iken yumurta hücresi de 30, 40 yaşında iken yumurta hücresi de birebir yaş oluyor. Bu azalmayı mevcut teknolojiyle engelleme olasılığımız olmadığı üzere yumurta sayısını arttırma talihimiz da yok. İleri yaşta çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin bu durumdan ötürü hamile kalma talihi da azalıyor. Bir de genetik olarak sorunlu yumurtaların sıklığı artarken, bir yandan da eldeki yumurta sayısı azalıyor. O yüzden bayanlar için yaş göz gerisi edilmemesi gereken değerli bir faktör” dedi.

“Ülkemizde muvaffakiyetle uygulanıyor”

Evli olmayan bekar şahısların doğurganlık potansiyelinin günümüz teknolojisiyle korunabileceğini söz eden Şafak Olgan, “Yumurta dondurma süreci birinci olarak bekar bir hastada 1986 yılında Avustralya’da yapıldı. Sonrasında 2000’li yıllarda teknolojinin ilerlemesiyle vitrikasyon denilen daha yeni, daha başarılı yaklaşımlar kullanılmaya başlandı. 2010’dan sonra Avrupa’da, Amerika’da yaygın olarak bu süreçler muvaffakiyetle uygulandı ve bu tedaviler deneysellikten çıktı. Türkiye’de de 2014 yılından itibaren bu tedavi muvaffakiyetle yapılıyor. Ülkemiz dünya standartlarında üremeye yardımcı tedaviler açısından çok başarılı bir noktadadır” tabirlerine yer verdi.Olgan, 2014 yılından bu yana yumurta dondurma sürecinin Türkiye’de yasal olarak uygulandığını bildirdi.

“Yumurta dondurma sürecinin yapıldığı kişiler”

Her hastaya yumurta dondurma sürecinin yapılmadığını işaret eden Olgan, “En değerli faktörlerden bir tanesi kanser hastalarıdır. Genç yaşta bayanlarımız kanser olabiliyor. Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi, radyoterapi üzere ilaçlar kanser hücrelerini öldürürken yumurtalık dokusuna da ziyan veriyor. Bu nedenle bayanın üreme potansiyeli azalıyor. Göğüs kanseri üzere toplumda çok sık karşılaşılan kansere yakalanmış genç bayanlar şayet primer tabipleri tarafından yardımcı üreme tedavisiyle ilgilenen bir merkeze yönlendirilirse, bu hastaların kanser tedavisi başlamadan yumurtaları dondurabilir. Bu sayede de bebek hayalleri için gelecekleri garantiye alınmış olunur. Kanser tedavisinden sonra tedavi gören bayan çocuk sahibi olmak istediğinde halihazırdaki dondurulmuş yumurtaları kullanılabilir. Kanser hastaları dışında ailesinde anne, teyze, kız kardeşte şayet erken menopoz hikayesi varsa bu da o kişiyi riskli kümeye sokar. Bu küme hastalarda da yumurta dondurma tedavisi yapılabilir. Ayrıyeten her iki yumurtalığında kist olan ve cerrahi operasyonla alınması gereken hastalarda, operasyon esnasında yumurta gücü önemli derecede azalacağından, cerrahi öncesinde yumurta dondurma süreci büyük avantaj sağlamaktadır. Lakin tüm bunların dışında yumurta dondurma sürecinin yapılması gereken başka bir küme da yumurta gücü azalmış hastalardır” dedi.

“Yumurta rezervinin azaldığı nasıl anlaşılır”

Bir bayanın yumurta rezervinin azalıp azalmadığını nasıl anlayacağı hakkında da bilgiler veren Olgan, “Ultrasonografi yapıldığında yumurtalıklar içerisindeki yumurta sayımını tabipler yapabilir yahut hormon analizleri istenebilir. Bayanların yumurta gücü azaldığı vakit adet sistemlerinde bir sıklaşma olur. Kişi 28-30 gün ortasında tertipli olarak adet görüyorsa bu kademeli olarak 27,26,25,24’e gerçek kısalır. Hasebiyle adetlerin başlangıç aralıklarında bir kısalma olması, yumurta gücünün azalması olarak yorumlanabilir” bilgisini verdi.

“Yumurta dondurma süreci”

Yumurta dondurma tedavisinin süreci hakkında bilgiler veren Olgan, “Yumurta dondurma tedavisi tüp bebek tedavisinden farklı değildir ve misal uygulamalar yapılır. Hastalara adet devrinde kan analizleri yaptırılır. Ultrasonografi denetimleriyle yumurtalıkların içerisindeki yumurta sayımları yapılır ve enjeksiyonlara başlanır. İnsülin iğnesine misal çok küçük, hastaların kendilerinin de yapabildiği 8-10 günlük bir iğne tedavisi uygulanır. Yumurta kesecikleri büyüyünceye kadar bu süreç sürer ve akabinde ameliyathane ortamında maske anestezi ile çok kolay cerrahi bir süreç uygulanır. Vajinal yoldan bir iğne aracılığıyla o su keseciklerini çekilir ve sıvılar içerisindeki yumurtalar ayrıştırılır akabinde embriyologlar tarafından yüksek teknoloji aygıtlarla dondurma süreci sağlıklı yumurtalar için gerçekleştirilir” dedi.

“Yaş ne kadar gençse yumurta o kadar sağlıklı”

Yumurtanın kalitesi ve sayısının yaştan etkilendiğinin altını çizen Olgan, yaş ne kadar gençse yumurtaların sağlıklı olma mümkünlüğünün o kadar yüksek olduğuna ve ayrıyeten dondurulan yumurta sayısının da kıymetli bir faktör olduğuna dikkat çekti.

35 yaşın altındaki hastalarda 8 ile 10 yumurta elde etmenin makul oranlarda gebelik sağlayacağını vurgulayan Olgan, “Ancak yaş ilerledikçe elde edilecek yumurta sayısının artması gerekecektir” dedi.

“Tedavide yaşın önemi”

Yumurta dondurma sürecinin tüp bebek tedavisine nazaran avantajından bahseden Olgan, “Tabii farklı hastalar için farklı yararları olabilir. 36 yaşında bir bayanın yumurta gücünde azlık saptandıysa, hasta şayet bir sene içinde evlenecekse, evlendikten sonra klasik tüp bebek tedavisi tahminen bu hastaya daha yararlı olabilir. Lakin gelecek öngörülemez olduğu için planda bir evlilik yoksa bu hastaya yumurta dondurma tedavisi yapılması çok daha uygun olacaktır. Tıpkı hasta 3 ila 5 sene içinde evlenmez ise 40’lı yaşlarını aşmış olacak ve 36 yaşında yararlı olabilecek olan tüp bebek tedavisinin başarısı da 40’lı yaşlarında önemli oranda düşmüş olacaktır. Bu durumda da yumurta dondurmanın avantajı ortaya çıkar. Hasebiyle burada tedaviye başlama yaşı hem yumurta dondurma açısından hem de klasik tüp bebek tedavileri açısından çok değerli bir faktör” sözlerine yer verdi.

“2-3ay evvel sigara bırakılmalı”

Yumurta dondurma tedavisi öncesi ve sırasında dikkat edilmesi gerekenleri sıralayan Şafak Olgan, “Üreme hücreleri genel sıhhat durumunu yansıtır. Yani bir kişi beslenmesi ve genel sıhhat durumu üreme hücrelerinde yani bayanın yumurtasına ve erkeğin sperminin işlevine tesir eder. Bu nedenle sağlıklı beslenme çok kıymetlidir. Yeniden kıymetli faktörlerden bir tanesi sigara ve alkol tüketimidir. Sigara ve alkol tüketiminin bilhassa bu usul tedavilere başlanılmadan neredeyse 2- 3 ay öncesinde bırakılması gerekir” dedi.

“Sigara içen bayanların yumurta gücü süratli tükeniyor”

Sigara konusuna farklı bir parantez açan Olgan, “Sigaranın iki kıymetli tesiri var. Sigara içen bayanların yumurta gücü daha süratli tükeniyor. Örnek verilecek olursa Türkiye’deki menopoz ortalaması 49 yaştır Avrupa’da ise 51’dir. Sigara içen bir bayanın olağan yaş ortalamasının birkaç sene altında adetten kesilme riski olur. Hasebiyle sigara içmek bayanların çok değerli olan yumurtalık bankalarının erken tükenmesine neden oluyor. Sigaranın ikinci tesiri de anlık olarak yumurtalara ziyan veriyor olmasıdır. Hasebiyle yumurta gücünü azaltmasının yanı sıra tedavide toplanan yumurtaların kalitesini de bozabiliyor. Bilhassa bu biçim yumurta dondurma süreçleri öncesi ve hatta kendi kendine çocuk sahibi olmak için planlama yapan çiftlerin hem erkek hem bayanın sigarayı bırakması gerekiyor” dedi.

“Sınırsız değil”

Kadınların gebelikte yaşı önemsemesi gerektiğinin altını çizen Olgan, “Son periyotlarda 30’lu yaşlarda bayanlar üreme potansiyellerinin sınırsız olduğunu düşünüyor ve mesleğe bağlı olarak çocuk istemlerini öteliyor ya da uygun adayı bulamadıkları için bekar kalmayı tercih ediyorlar. Bu nedenle çocuk sahibi olmayı 40’lı yaşlara gerçek tercih ediyorlar. Abla yahut anneleri 40’lı yaşında çocuk sahibi olduysa buna da güvenerek kendilerinin de ileri yaşta hamile kalabileceğini düşünüyorlar. Lakin maalesef yumurta sayısı şahsa özel olduğu için yaş tekrar en değerli faktör olarak karşımıza çıkıyor. Kişinin yakınları şanslı olmuş olsa da yaş ilerledikçe bayanın doğurganlığı önemli oranda azalıyor ve yaşa bağlı sorunlarda her vakit tüp bebek tedavisi başarılı olamıyor. Bu nedenle çocuk istemi 38,39 yaşların sonrasına bırakılmamaya çalışılmalıdır. Bilhassa riskli hastalar, ailesinde erken menopoz hikayesi olan, daha öncesinden yumurtalık cerrahisi geçirmiş olan bayanlar yahut da tabipleri tarafından halihazırda yumurta gücünün düşük olduğu belirtilmiş hastalar bu mevzuyu çok daha fazla önemsemeli. Bilhassa bekar hastalar için yumurta dondurma sürecinin de bir seçenek olduğu bilinmeli ve unutulmamalı” diye konuştu.