Zeugma kökenli mezar steli, düzenlenen törenle Türkiyeye iade edildi

Yıllar önce kaçırılan ve İtalya’da ele geçirilen Zeugma kökenli mezar steli, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un katıldığı törenle Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi’ne iade edildi. Törende konuşan Bakan Ersoy, “Gerçekten de eşsiz bir miras varlığı, amaç ve anlam bulduğu topraklara dönmüştür” dedi.

Yıllar önce yasa dışı yollarla kaçırılan Zeugma kökenli mezar steli, Venedikli yetkililer tarafından ele geçirildikten sonra İtalya’dan Türkiye’ye iade edildi. Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi’nde düzenlenen mezar steli iade törenine Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da katıldı. Bakan Ersoy törende yaptığı açıklamada, iade konusunda hassas davranan İtalyan yetkililere teşekkür ederek, eşini çok seven bir Zeugmalı tarafından üzerine veda sözcükleri yazılarak yapılan eşsiz miras varlığının anlam bulduğu topraklara döndüğünü vurguladı.

“Çok özel bir mezar Steli’nin İtalya’dan iadesi için burada buluştuk”

Bakan Mehmet Nuri Ersoy, “Yıllar önce bakan olarak göreve başladığım 2018 yılında bu müzede bir araya gelmiş ve çingene kız olarak bilinen mozaiğin çevresini oluşturan 12 parça eserimizin Amerika Birleşik Devletleri’nden iadesini birlikte kutlamıştık. Yıllar sonra bugün de çok özel bir mezar stelinin İtalya’dan iadesi için burada buluştuk. Şehrimizin ve bölgenin içinden geçtiği zorlu dönem, bu toprakların zenginliğini ve değerini simgeleyen bu mezar stelinin iadesini daha kıymetli ve anlamlı kılmaktadır” dedi.

“Venedikli yetkililer tarafından ele geçirilen eser, doğduğu topraklara iade edildi”

Mezar stelinin iade süreci ile ilgili de bilgi veren Bakan Ersoy, “İade sürecini sizlerle kısaca paylaşmak istiyorum. Zeugma kökenli bu eser İtalya’da Venedikli yetkililer tarafından ele geçirilmiş ve ardından bakanlığımızdan bilgi istenmiştir. Bu bilgiler ışığında bakanlığımızca derhal detaylı bir değerlendirme yapılmıştır. Zeugma kazı başkanı olan kıymetli hocamız Prof. Dr. Kutalmış Gürkay ve ekibinin yürüttüğü titiz incelemeler ve benzer örneklerle yapılan karşılaştırmalar neticesinde pek çok açıdan Zeugma kökenli olduğuna ve ülkemizden yasa dışı yollarla çıkarıldığına dair kesin kanı oluşmuştur. Kaçakçılıkla mücadele daire başkanlığımızca koordine edilen süreçte eserin kökenine dair pek çok veri ve örnek ortaya konmuş ve İtalyan yetkililerle dirsek temasında çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Tüm değerlendirmelerimiz ülkemizin konuyla ilgili yasal mevzuata ilişkin bilgiler de eklenerek detaylı bir rapor halinde bitirildi. Ardından da bu rapor dışişleri bakanlığımız aracılığıyla İtalyan yetkililere iletilmiş ve stelin iadesi talep edilmiştir. İtalya’daki adlı işlemlerin sonucunda ise iade kararı verilmiş ve eser Roma büyükelçiliğimiz tarafından teslim alınmıştır” ifadelerini kullandı.

“Eşsiz bir miras varlığı, amaç ve anlam bulduğu topraklara dönmüştür”

Stelin hikayesinden de bahseden Bakan Ersoy, “Adı köprü anlamına gelen Zeugma’da milattan önce 300 yılına dayanan kadim tarih boyunca ve özellikle altın çağını yaşadığı Roma döneminde eşsiz sanat eserleri yapılmıştır. Bugün sizlerle birlikteliğimize vesile olan mezar stelinin de milattan sonra 2. yüzyılda bu şehirde eşini çok seven bir Zeugmalı tarafından üzerine veda sözcükleri yazılarak diktirildiği anlaşılmaktadır. Stelin üzerinde kocasını seven eş ve elveda ifadelerini görmekteyiz. Bu eser içerisinde ayrılık, hüzün ve bağlılık gibi güçlü duyguları barındıran bir insan hikayesini hemen hemen 2000 yıl öncesinden bugüne taşımakla birlikte bizlere anlatmaktadır. Gerçekten de eşsiz bir miras varlığı, amaç ve anlam bulduğu topraklara dönmüştür. Bu noktada şunun altını özellikle çizmemiz gerekiyor. Kültür varlığı kaçakçılığı konusunda İtalya da Türkiye gibi mağduriyet yaşayan ülkelerden biridir. Bu süreçte göstermiş oldukları hassasiyet her türlü takdiri hak ediyor. İlgili bütün yetkililere özellikle teşekkür ediyorum. Bütün ülkeleri ve uluslararası paydaşları kültür varlığı konusunda İtalya’nın gösterdiği bu hassasiyeti göstermeye ve işbirliği içerisinde hareket etmeye davet ediyorum” şeklinde konuştu.

“Eser iadesi ve yasa dışı dolaşımın önlenmesi konusunda anlaşma imzaladığımız ülke sayısı 12’ye yükseldi”

Eser iadesi ve yasa dışı dolaşımını önlenmesi için anlaşma imzalanan ülke sayısının da 12’ye yükseldiğini belirten Bakan Ersoy, “Kültür varlıklarının korunmasına yönelik çalışmalarımızı her eser kendi vatanında ait olduğu yerde güzeldir orada anlamlıdır düsturuyla taviz vermeden yürütüyoruz. Bu doğrultuda kurduğumuz daire başkanlığımız uzman ekibi ile çalışmalarını aralıksız sürdürmektedir. Eserlerin kökeni ülkelerine iadeleri ve yasa dışı dolaşımının önlenmesi konusunda anlaşma imzaladığımız ülke sayısı 12’ye yükseldi. Bu konuda en önemli konulardan birisi de yaptığımız bu uluslararası protokollerdir. Bu sürecin çok hızlı ilerlemesini sağlıyor. Söz konusu anlaşmalar bu ülkelerin bu hususlarda birlikte çalışmalarını ve her biri birer kültürün birası olan paha biçilmez eserlerimizin yağmalanmasını önlemede çok önemli rol oynamaktadır” diye konuştu.

“Kültür ve sanat toplumları birleştiriyor”

Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, iade edilen eserin önemine vurgu yaparak, “Kültür ve sanat toplumları birleştiriyor. Bu şehrin ve bu bölgenin 6 Şubat’tan sonra çok hızlı iyileştirilmesi lazım. O yüzden bu zor dönemde, Cumhurbaşkanımız liderliğinde, Türkiye yüzyılı ve kültür sanatla birleşen bölge şahlanacak. Hep birlikte bu bölgeyi, Fırat’ın bütün çocuklarını çok daha mutlu olduğu çok daha huzurlu olduğu bir Türkiye yüzyılını inşa edeceğiz” dedi.